Bệnh động mạch vành nguy hiểm như thế nào?

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

GS. TS. BS THÁI HỒNG QUANG

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Bệnh động mạch vành (CAD) là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây tử vong do tắc nghẽn hoặc hẹp các động mạch cung cấp máu cho tim. Bệnh này có thể dẫn đến nhiều biến chứng tim mạch nguy hiểm, bao gồm đau thắt ngực, đau tim và đột quỵ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về bệnh động mạch vành và những nguy cơ tiềm ẩn của nó. Vì vậy, trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về bệnh động mạch vành và những điều cần biết để phòng ngừa và điều trị bệnh này.

1. Bệnh động mạch vành là gì?

Bệnh động mạch vành là một trong những bệnh lý tim mạch phổ biến nhất trên thế giới và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ người mắc bệnh động mạch vành tăng từ 1,3% vào năm 1990 lên 5,8% vào năm 2017. Điều đáng lo ngại là tỷ lệ này có xu hướng tăng cao ở những người trẻ tuổi.

Động mạch vành là những mạch máu nhỏ bao quanh tim, cung cấp máu giàu oxy và chất dinh dưỡng cho cơ tim. Khi các động mạch này bị hẹp hoặc tắc nghẽn do tích tụ mảng bám (cholesterol, chất béo và các chất thải khác), lượng máu cung cấp cho tim sẽ bị giảm. (1)

Điều này có thể dẫn đến nhiều vấn đề về tim, bao gồm:

• Đau thắt ngực: đau hoặc khó chịu ở ngực do thiếu máu đến tim.
• Đau tim: nhồi máu cơ tim xảy ra khi một phần của cơ tim bị chết do mất nguồn cung cấp máu.
• Đột quỵ: mất nguồn cung cấp máu đến não có thể gây tổn thương não hoặc tử vong.

Bác sĩ tim mạch Mayo Clinic Stephen Kopecky, MD, trả lời các câu hỏi thường gặp nhất về bệnh động mạch vành (CAD) (Nguồn: Mayoclinic – Có phụ đề Tiếng Việt)

2. Nguyên nhân gây ra bệnh động mạch vành

Các yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh động mạch vành bao gồm:

• Hút thuốc: Làm hỏng các mạch máu, tăng huyết áp và làm tăng nguy cơ đông máu.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều chất béo bão hòa và cholesterol có thể làm tăng mức cholesterol LDL (xấu) trong máu, dẫn đến hình thành mảng bám.
• Ít vận động: Hoạt động thể chất giúp giảm huyết áp, cải thiện mức cholesterol và tăng cường sức khỏe tim mạch.
• Béo phì: Tăng cân làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol cao, tất cả đều có thể góp phần gây ra bệnh động mạch vành.

Bệnh động mạch vành có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Tích tụ mảng bám: Đây là nguyên nhân chính gây ra bệnh động mạch vành. Mảng bám là sự tích tụ của cholesterol, chất béo và các chất thải khác trên thành mạch máu, dẫn đến hẹp hoặc tắc nghẽn lumen của động mạch.
• Viêm: Các loại vi khuẩn hoặc virus có thể xâm nhập vào các động mạch và gây viêm, dẫn đến tăng nguy cơ hình thành mảng bám.
• Tổn thương do hút thuốc: Hút thuốc có thể làm hỏng các mạch máu và tạo điều kiện cho mảng bám hình thành.
• Các yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh động mạch vành, bạn có nguy cơ cao hơn để mắc bệnh này.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh động mạch vành tăng lên khi bạn già đi.
• Chứng ngưng thở lúc ngủ: Làm giảm nồng độ oxy trong máu đột ngột, tăng huyết áp và gây stress làm tăng nguy cơ bệnh lý mạch vành.
• Bệnh tiểu đường: Bệnh tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành.
• Bệnh tăng huyết áp: Huyết áp cao có thể làm hỏng các mạch máu và tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành.
• Bệnh động mạch vành tim là một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh động mạch vành. Khi các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn, lượng máu cung cấp cho cơ tim sẽ bị giảm, dẫn đến các vấn đề về tim như đau thắt ngực, đau tim và nhồi máu cơ tim.

3. Dấu hiệu của bệnh động mạch vành

Các dấu hiệu của bệnh động mạch vành có thể bao gồm:

• Đau thắt ngực: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh động mạch vành. Đau thắt ngực có thể xảy ra khi bạn vận động hoặc trong tình trạng căng thẳng. Nếu cơn đau kéo dài trên 15 phút, có nguy cơ xảy ra nhồi máu cơ tim cấp, cần đưa đến các cơ y tế uy tín để được điều trị tích cực. (2)
• Đau tim: Đau tim có thể xảy ra khi một phần của cơ tim không nhận được đủ máu do bị hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch.
• Khó thở: Khi các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn, lượng máu cung cấp cho cơ tim sẽ giảm, gây ra khó thở.
• Mệt mỏi: Thiếu máu và oxy do bệnh động mạch vành có thể làm cho bạn cảm thấy mệt mỏi và yếu.
• Đau đầu: Bệnh động mạch vành có thể gây ra đau đầu do thiếu máu và oxy đến não.

4. Làm thế nào để chẩn đoán bệnh động mạch vành

Để chẩn đoán bệnh động mạch vành, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, hỏi các yếu tố nguy cơ kết hợp với các khám cận lâm sàng để xác định bệnh. (3)

• Đo điện tâm đồ
• Chụp X-quang tim phổi
• Siêu âm tim Doppler màu
• Chụp cắt lớp động mạch vành để kiểm tra mức độ tắc nghẽn hoặc vôi hóa mạch vành
• Trắc nghiệm gắng sức: điện tâm đồ gắng sức hoặc siêu âm tim gắng sức bằng thuốc Dobutamine
• Thông tim, chụp động mạch vành: nếu kết quả chụp CT mạch vành hẹp hoặc khi nghiệm pháp gắng sức dương tính. Bác sĩ sẽ đưa ống nhỏ vào trong mạch máu ở tay hoặc đùi, đẩy lên tim rồi bơm thuốc cản quang để xem có tắc nghẽn mạch máu hay không. Tuy nhiên, đây là phương pháp xâm lấn nên được chỉ định chặt chẽ bởi bác sĩ để hạn chế biến chứng.

5. Phòng ngừa và điều trị bệnh động mạch vành

Để phòng ngừa và điều trị bệnh động mạch vành, bạn nên hạn chế ăn những thực phẩm có chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol, như:

• Thịt đỏ: Thịt đỏ có chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol, vì vậy bạn nên hạn chế ăn thịt đỏ và thay thế bằng các loại thực phẩm giàu protein khác như cá, gà hoặc đậu.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Các loại thực phẩm chế biến sẵn thường có chứa nhiều chất bảo quản và đường, gây hại cho sức khỏe tim mạch. Vì vậy, bạn nên tránh ăn các loại thực phẩm này và tập trung vào ăn các loại thực phẩm tươi ngon và giàu dinh dưỡng.
• Đồ ngọt: Đồ ngọt có chứa nhiều đường và calo, gây tăng cân và tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành. Bạn nên hạn chế ăn đồ ngọt và thay thế bằng các loại trái cây tươi ngon và giàu vitamin.
• Đồ uống có ga: Đồ uống có ga có chứa nhiều đường và calo, gây tăng cân và tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành. Bạn nên hạn chế uống các loại đồ uống này và thay thế bằng nước lọc hoặc trà xanh không đường.

Để điều trị bệnh động mạch vành, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Thay đổi lối sống: Hãy tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh và hạn chế stress để giảm nguy cơ mắc bệnh động mạch vành.
• Dùng thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp giảm cholesterol và huyết áp để kiểm soát bệnh động mạch vành. Thực hiện phẫu thuật: Trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để mở rộng các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn.
• Điều trị bệnh lý liên quan: Nếu bạn có bệnh tiểu đường hoặc tăng huyết áp, điều trị các bệnh lý này cũng là cách để giảm nguy cơ mắc bệnh động mạch vành.
• Đặt Stent: Stent là một loại ống nhỏ được đặt vào các động mạch vành để giúp mở rộng và duy trì lumen (đường kính) của động mạch. Thủ thuật này được sử dụng để điều trị các vấn đề về động mạch vành, bao gồm cả bệnh động mạch vành mạn tính. Các loại stent hiện nay có thể là kim loại hoặc không kim loại, và chúng có thể được trang bị thuốc để giảm thiểu nguy cơ tái tắc nghẽn.

6. Bệnh động mạch vành có nguy hiểm không?

Bệnh động mạch vành nếu không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Đột tử: Có từ 30% đến 50% người bệnh nhồi máu cơ tim cấp đột tử trước khi cấp cứu.
• Bệnh suy tim: Do thiếu máu cục bộ cơ tim kéo dài, làm tim to, co bóp kém.
• Hở van tim: Nặng thì có thể đứt dây chằng van tim, dãn dòng van hay tâm thất trái co bóp thất thường, làm tim ngày càng to và tiến triển nặng.
• Rối loạn nhịp tim: Rung nhĩ, ngoại tâm thu thất do sẹo cơ tim nhồi máu, tim đập nhanh thất thường, rung thất dẫn đến đột tử.

Bệnh động mạch vành là một trong những bệnh lý tim mạch nguy hiểm và phổ biến. Việc duy trì một lối sống lành mạnh và kiểm soát các yếu tố nguy cơ có thể giúp phòng ngừa và điều trị bệnh động mạch vành. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh này, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời.

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát sở hưu hệ thống máy móc nhập khẩu từ nước ngoài cùng đội ngũ y bác sĩ đầu ngành. Bệnh viện là nơi thăm khám và điều trị bệnh động mạch vành cũng như các bệnh lý về tim mạch uy tín tại Hà Nội.