Carbohydrate là gì? Nó có tác dụng gì với cơ thể?

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

ThS. BS TRẦN THỊ HOA HUYỀN

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Carbohydrate là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết cho cơ thể con người. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn băn khoăn và không hiểu rõ về khái niệm này. Vậy thực sự carbohydrate là gì? Nó có tác dụng gì với cơ thể? Hãy cùng Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát tìm hiểu qua bài viết này.

1. Thế nào là Carbohydrate?

Carbohydrate (còn gọi là carbs) là một loại chất dinh dưỡng được tìm thấy trong các loại thực phẩm như tinh bột, đường và sợi tế bào. Nó là một nguồn năng lượng quan trọng cho cơ thể con người và được coi là “nhiên liệu” để duy trì hoạt động của các tế bào và cơ quan trong cơ thể.

Cấu trúc của carbohydrate gồm có carbon, hydrogen và oxygen, vì vậy nó còn được gọi là “hydrat cacbon”. Các phân tử carbohydrate được hình thành từ các đơn vị đường như glucose, fructose và galactose.

Cơ thể con người cần một lượng lớn carbs để duy trì hoạt động hàng ngày. Đặc biệt, các hoạt động vận động và thể dục cần nhiều năng lượng từ carbs để giúp cơ thể hoạt động hiệu quả.

2. Các loại carbohydrate

Có 3 loại Carbohydrate chính, bao gồm: (1)

Đường: Còn được gọi là carbohydrate đơn giản vì nó ở dạng cơ bản nhất. Đường thường được thêm vào thực phẩm như đường trong kẹo, món tráng miệng, thực phẩm chế biến sẵn và nước ngọt thông thường. Ngoài ra, đường cũng tự nhiên có trong trái cây, rau và sữa.

Tinh bột: Đây là carbohydrate phức tạp, được tạo thành từ sự kết hợp của nhiều đơn vị glucose. Cơ thể cần phân hủy tinh bột thành đường để sử dụng làm năng lượng. Tinh bột bao gồm tinh bột trong các loại thực phẩm như bánh mì, ngũ cốc và mì ống. Ngoài ra, một số loại rau cũng chứa tinh bột, như khoai tây, đậu Hà Lan và ngô.

Chất xơ: Đây cũng là một loại carbohydrate phức tạp. Cơ thể không thể tiêu hóa hầu hết các loại chất xơ, giúp cảm giác no và giảm việc ăn quá nhiều. Ăn nhiều chất cơ có thể ngăn ngừa các vấn đề dạ dày hoặc đường ruột như táo bón, giúp giảm cholesterol và lượng đường trong máu. Chất xơ được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm từ thực vật như trái cây, rau cải, quả hạch, hạt, đậu và ngũ cốc nguyên hạt.

3. Carbohydrate có tác dụng gì với cơ thể?

Carbohydrate có nhiều tác dụng quan trọng đối với cơ thể con người. Dưới đây là một số tác dụng chính của carbs:

• Cung cấp năng lượng cho cơ thể: Carbohydrate là nguồn năng lượng chính cho cơ thể con người. Khi tiêu hóa, các đường trong carbs sẽ được chuyển hóa thành glucose và được sử dụng để sản xuất năng lượng cho các hoạt động của cơ thể.
• Duy trì hoạt động của não bộ: Não bộ là một trong những cơ quan tiêu tốn nhiều năng lượng nhất trong cơ thể. Carbs cung cấp năng lượng cho não bộ để duy trì hoạt động thông suốt và tập trung.
• Hỗ trợ quá trình trao đổi chất: Carbs có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Nó giúp duy trì sự cân bằng đường huyết và ổn định insulin, đồng thời giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng khác như protein và chất béo.
• Tạo cảm giác no và giảm cơn đói: Các loại đường trong carbs có khả năng kích thích các tế bào thần kinh trong não gây ra cảm giác no và giảm cơn đói. Điều này giúp ngăn ngừa việc ăn quá nhiều và duy trì cân nặng ổn định.

4. Vai trò của Carbohydrate trong chế độ ăn uống

Carbohydrate là một phần quan trọng của chế độ ăn uống và cần được bổ sung đầy đủ để duy trì sức khỏe. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại carbohydrate phù hợp và tiêu thụ đúng lượng cũng rất quan trọng.

4.1 Carbohydrate tốt và xấu

Có hai loại carbohydrate chính là “đơn giản” và “phức tạp”. Đơn giản là các loại đường dễ tiêu hóa và nhanh chóng được hấp thụ vào máu, gây ra tăng đột ngột đường huyết và insulin. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như béo phì, tiểu đường và các bệnh tim mạch.

Bữa Ăn ít Carbohydrate có lợi cho Người Tăng Huyết Áp, ngăn ngừa các bệnh Tim Mạch (Nguồn: Báo Sức khỏe & Đời sống – Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế)

Phức tạp là các loại đường khó tiêu hóa hơn và được hấp thụ chậm hơn, giúp duy trì đường huyết và insulin ổn định. Các loại carbohydrate phức tạp thường có trong các loại ngũ cốc nguyên hạt, rau củ và hoa quả.

4.2 Lựa chọn và tiêu thụ Carbohydrate

Để có một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, bạn nên lựa chọn các loại carbs phức tạp và hạn chế tiêu thụ các loại đơn giản. Dưới đây là một số lời khuyên để giúp bạn lựa chọn và tiêu thụ carbs đúng cách:

• Chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt: Thay vì ăn bánh mì trắng, bạn có thể thay thế bằng bánh mì ngũ cốc hoặc bánh mì nguyên hạt. Các loại ngũ cốc nguyên hạt cung cấp nhiều chất xơ và dinh dưỡng hơn so với các loại bánh mì trắng.
• Ăn nhiều rau củ và hoa quả: Rau củ và hoa quả là những nguồn carbohydrate phức tạp tuyệt vời cho cơ thể. Chúng cũng cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng cho sức khỏe.
• Hạn chế đường và thực phẩm chứa đường: Đường và các sản phẩm từ đường như kẹo, bánh ngọt, nước ngọt… có thể gây ra tăng đột ngột đường huyết và insulin. Nếu bạn muốn có một khẩu phần ăn uống lành mạnh, hãy hạn chế tiêu thụ các loại này.

5. Sự chuyển hóa Carbohydrate trong cơ thể

Khi tiêu thụ carbs, cơ thể sẽ chuyển đổi nó thành glucose để sản xuất năng lượng. Glucose sau đó được vận chuyển đến các tế bào và được sử dụng để duy trì hoạt động của cơ thể.

Nếu cơ thể không cần sử dụng toàn bộ glucose, nó sẽ được chuyển đổi thành glycogen và được lưu trữ trong gan và cơ bắp. Khi cơ thể cần năng lượng, glycogen sẽ được giải phóng và chuyển đổi lại thành glucose.

Nếu cơ thể không cần sử dụng toàn bộ glucose và glycogen, nó sẽ được chuyển đổi thành chất béo và được lưu trữ trong mô mỡ. Điều này có thể xảy ra khi bạn tiêu thụ quá nhiều carbs so với nhu cầu của cơ thể.

6. Ảnh hưởng của Carbohydrate đến sức khỏe

6.1 Carbohydrate lành mạnh và không lành mạnh

Các loại carbohydrate tốt cho sức khỏe bao gồm các loại đường tự nhiên có trong rau củ, hoa quả và ngũ cốc nguyên hạt. Điều này bởi vì chúng cung cấp nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất cho cơ thể.

Trái lại, các loại carbohydrate không lành mạnh như đường và các sản phẩm từ đường có thể gây ra tăng đột ngột đường huyết và insulin, dẫn đến các vấn đề về sức khỏe như tiểu đường hoặc béo phì.

6.2 Thiếu hụt và dư thừa Carbohydrate

Thiếu hụt carbohydrate có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn, chóng mặt và giảm năng lượng. Điều này xảy ra khi cơ thể không được cung cấp đủ lượng năng lượng từ carbohydrate để duy trì các hoạt động hàng ngày.

Tuy nhiên, dư thừa carbohydrate cũng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như béo phì và tiểu đường. Khi bạn tiêu thụ quá nhiều carbohydrate, cơ thể sẽ chuyển đổi nó thành chất béo và lưu trữ trong mô mỡ.

6.3 Những lưu ý khi sử dụng Carbohydrate

Để có một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng, bạn nên lưu ý các điểm sau khi sử dụng carbohydrate:

• Hạn chế tiêu thụ đường và các sản phẩm từ đường: Đường và các sản phẩm từ đường có thể gây ra tăng đột ngột đường huyết và insulin, dẫn đến các vấn đề sức khỏe như béo phì và tiểu đường. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng các loại đường tự nhiên như mật ong hoặc xylitol để thay thế.
• Ăn nhiều rau củ và hoa quả: Rau củ và hoa quả là những nguồn carbs phức tạp tốt cho sức khỏe. Chúng cũng cung cấp nhiều chất xơ và dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể.
• Lựa chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt: Thay vì ăn bánh mì trắng, bạn có thể thay thế bằng bánh mì ngũ cốc hoặc bánh mì nguyên hạt. Các loại ngũ cốc nguyên hạt cung cấp nhiều chất xơ và dinh dưỡng hơn so với các loại bánh mì trắng.
• Điều chỉnh lượng carbohydrate phù hợp: Mỗi người có nhu cầu lượng carbs khác nhau, tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính, hoạt động hàng ngày và mục đích sử dụng. Bạn nên tìm hiểu và điều chỉnh lượng carbs phù hợp cho bản thân để duy trì sức khỏe và cân nặng ổn định.

Carbohydrate là một chất dinh dưỡng quan trọng và cần thiết cho cơ thể con người. Nó cung cấp năng lượng và có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Tuy nhiên, việc lựa chọn và tiêu thụ carbs đúng cách cũng rất quan trọng để duy trì sức khỏe và cân bằng cơ thể.

Hãy lưu ý các lời khuyên và lựa chọn các loại carbohydrate phù hợp để có một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng. Nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào liên quan đến carbohydrate, hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp.