Bệnh đau nhức cơ xương khớp và cách điều trị hiệu quả

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

TS. BS TRẦN THỊ TÔ CHÂU

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Bệnh đau nhức cơ xương khớp là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. Bệnh này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất là người cao tuổi. Vậy đau nhức cơ xương khớp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng ra sao và làm thế nào để điều trị hiệu quả?

1. Bệnh đau nhức cơ xương khớp là gì?

Bệnh đau nhức cơ xương khớp là tình trạng đau, nhức mỏi xuất hiện ở các khớp xương, cơ và dây chằng. Cơn đau có thể cục bộ tại một vị trí hoặc lan rộng ra nhiều khớp trên cơ thể gây trở ngại cho cuộc sống sinh hoạt hằng ngày.

Nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ gây ra các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí làm mất khả năng vận động khớp. Do đó, nếu bị đau nhức xương khớp trong thời gian dài, người bệnh cần đến cơ sở y tế để thăm khám, hạn chế các biến chứng sau này. (1)

Đau nhức Xương Khớp là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề về sức khỏe (Nguồn: Trang Youtube chính thức của Báo Sức khỏe & Đời sống – Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế)

2. Nguyên nhân gây bệnh đau nhức cơ xương khớp

Bệnh đau nhức cơ xương khớp có thể do nhiều nguyên nhân từ thói quen sinh hoạt, tuổi tác, giới tính, các bệnh lý về xương khớp đến yếu tố di truyền, thời tiết.

2.1 Thói quen sinh hoạt không khoa học

• Vận động, tập luyện thể thao sai tư thế, quá sức hoặc chấn thương do tai nạn, va đập mạnh.
• Ngồi làm việc một tư thế trong thời gian dài, ít vận động.
• Thường xuyên phải bê vác vật nặng, làm các công việc nặng nhọc, lặp đi lặp lại một động tác.
•  Chế độ ăn uống thiếu các dưỡng chất cần thiết cho xương khớp như canxi, vitamin D…
• Thừa cân, béo phì gây áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối.

2.2 Yếu tố tuổi tác và giới tính

• Người lớn tuổi thường mắc các bệnh thoái hóa khớp, loãng xương do sụn khớp bị bào mòn theo thời gian.
• Phụ nữ sau mãn kinh dễ bị loãng xương, đau nhức xương khớp hơn do thiếu hụt nội tiết tố estrogen.

2.3 Bệnh lý về xương khớp

• Thoái hóa khớp: sụn khớp bị tổn thương gây viêm, đau, cứng khớp, thường gặp ở người cao tuổi.
• Viêm khớp dạng thấp: bệnh tự miễn dẫn đến viêm, phá hủy khớp.
• Gout: rối loạn chuyển hóa gây tích tụ acid uric ở khớp.
• Loãng xương: giảm mật độ xương khiến xương yếu, dễ gãy.
• Viêm cột sống dính khớp: viêm các khớp và dây chằng ở cột sống.
• Lao xương khớp: nhiễm trùng xương khớp do vi khuẩn lao.

2.4 Các yếu tố khác

• Thay đổi thời tiết đột ngột, đặc biệt là khi trời lạnh làm cơ, gân co lại gây đau nhức.
• Di truyền: một số bệnh về xương khớp có yếu tố di truyền.
• Mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, rối loạn tuyến giáp, lupus…

3. Triệu chứng thường gặp của bệnh đau nhức cơ xương khớp

Đau nhức là dấu hiệu cảnh báo sớm và rõ ràng nhất của các bệnh lý cơ xương khớp. Kèm theo đó, người bệnh thường có các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau nhức là triệu chứng điển hình nhất của các bệnh lý xương khớp. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tùy thuộc vào vị trí và tình trạng bệnh. Mức độ đau thường tăng dần khi vận động, khi thay đổi thời tiết hoặc về đêm. Các vị trí đau nhức xương khớp thường gặp là khớp gối, khớp háng, cột sống thắt lưng, cổ, vai gáy, bàn tay, bàn chân…
• Ngoài cảm giác đau, người bệnh còn bị cứng khớp, hạn chế tầm vận động, đặc biệt vào buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc sau một thời gian dài ngồi một chỗ.
• Các khớp bị viêm có thể sưng nóng, đỏ và đau.
• Khi cử động, bệnh nhân có thể nghe thấy tiếng kêu lục khục, cọt kẹt ở khớp do bề mặt sụn bị bào mòn.
• Cơ quanh khớp thường bị yếu và teo do người bệnh hạn chế vận động vì đau.
• Ngoài các triệu chứng tại chỗ, bệnh nhân đau nhức xương khớp toàn thân có thể gặp các vấn đề như mất ngủ, ngủ không ngon giấc, suy nhược cơ thể, sụt cân…

4. Cách điều trị bệnh đau nhức cơ xương khớp

Các phương pháp điều trị bệnh đau nhức cơ xương khớp phổ biến như sau:

4.1 Dùng thuốc giảm đau, kháng viêm

• Thuốc giảm đau đường uống như paracetamol, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen, naproxen, celecoxib… có tác dụng giảm đau, hạ sốt, chống viêm hiệu quả đối với các trường hợp đau nhẹ đến trung bình.
• Thuốc giãn cơ như eperisone, tolperisone giúp giảm co thắt cơ, đau căng cơ.
• Thuốc kháng viêm corticosteroid dạng uống hoặc tiêm tại chỗ có thể được chỉ định trong các trường hợp đau nặng, viêm nhiều.

4.2 Vật lý trị liệu, phục hồi chức năng

• Các bài tập kéo giãn, vận động nhẹ nhàng giúp tăng tính linh hoạt của khớp, giảm cứng khớp.
• Xoa bóp, bấm huyệt giúp giảm đau cơ, thư giãn cơ và cải thiện tuần hoàn máu.
• Chườm nóng hoặc lạnh giúp giảm đau, giảm viêm, giảm sưng khớp.
• Kích thích điện, sóng ngắn, siêu âm, laser… có tác dụng giảm đau, chống viêm.

4.3 Hút dịch nhờn ở khớp

Các trường hợp tràn dịch khớp, bác sĩ sẽ tiến hành hút dịch khớp để loại bỏ phần dịch khớp bị viêm ra ngoài. Sau khi hút dịch, người bệnh sẽ cảm thấy khớp êm và nhẹ hơn rất nhiều.

4.4 Phẫu thuật

Trong một số trường hợp nặng, tổn thương khớp nhiều, các biện pháp trên không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật như nội soi khớp, thay khớp nhân tạo… Tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ phẫu thuật toàn thân hoặc bán phần để giúp người bệnh phục hồi chức năng vận động của khớp.

4.5 Thay đổi lối sống

• Giảm cân, duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên các khớp.
• Nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động quá sức.
• Chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung đủ dưỡng chất cho xương khớp như canxi, vitamin D, omega-3…
• Duy trì tư thế đúng khi ngồi, đứng, nằm, vận động.

5. Chẩn đoán bệnh đau nhức cơ xương khớp

Để chẩn đoán chính xác bệnh đau nhức cơ xương khớp, bác sĩ sẽ dựa vào nhiều yếu tố như triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh, khám lâm sàng và các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh cần thiết.

Trước tiên, bác sĩ sẽ khai thác kỹ các triệu chứng mà người bệnh gặp phải như vị trí, tính chất, mức độ, thời gian xuất hiện cơn đau, các yếu tố làm tăng hoặc giảm cơn đau, triệu chứng kèm theo như sưng, nóng, đỏ, hạn chế vận động… Bên cạnh đó, tiền sử bệnh của bản thân và gia đình, nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống, sử dụng thuốc… cũng được hỏi để tìm ra các yếu tố nguy cơ liên quan.

Tiếp theo, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, đánh giá tổng trạng, quan sát hình dạng, màu sắc da, sờ nắn các khớp xương, cơ, kiểm tra tầm vận động, tìm các điểm đau, lục khục khớp… để phát hiện các bất thường.

Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh để chẩn đoán xác định và loại trừ các bệnh lý khác:

• Xét nghiệm máu: tốc độ lắng máu, protein phản ứng C (CRP), yếu tố dạng thấp (RF), axit uric… giúp đánh giá tình trạng viêm, phát hiện các bệnh như viêm khớp dạng thấp, gout…
• Chụp X-quang khớp: phát hiện các tổn thương về xương như gai xương, hẹp khe khớp, loãng xương, lao xương khớp…
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): cho hình ảnh chi tiết về tổn thương phần mềm như sụn, dây chằng, gân, tủy xương…
• Siêu âm khớp: đánh giá tình trạng viêm, tràn dịch, bào mòn sụn khớp…
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): phát hiện các tổn thương xương với độ phân giải cao.
• Xét nghiệm dịch khớp: lấy dịch khớp để tìm tế bào viêm, tinh thể, vi khuẩn gây bệnh…
• Sinh thiết xương: lấy một mẫu mô xương để chẩn đoán xác định một số bệnh lý như u xương, lao xương…

Kết hợp các thông tin từ bệnh sử, khám lâm sàng và kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ chẩn đoán xác định nguyên nhân gây đau nhức cơ xương khớp, từ đó đưa ra phương pháp điều trị thích hợp cho từng trường hợp cụ thể. Chẩn đoán sớm và điều trị đúng hướng sẽ giúp kiểm soát triệu chứng, ngăn chặn biến chứng và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

6. Biện pháp phòng ngừa bệnh đau nhức cơ xương khớp

Để phòng ngừa bệnh đau nhức cơ xương khớp, trước hết chúng ta cần duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng và đầy đủ dưỡng chất là rất quan trọng. Cần bổ sung đủ canxi, vitamin D, protein… từ các nguồn thực phẩm như sữa, các sản phẩm từ sữa, cá hồi, cá mòi, rau xanh, nấm, trứng, các loại hạt… để nuôi dưỡng xương chắc khỏe. Hạn chế rượu bia, đồ uống có cồn, thuốc lá, chất kích thích vì chúng làm tăng nguy cơ loãng xương, thoái hóa khớp.

Bên cạnh đó, tập thể dục thường xuyên, đều đặn với cường độ vừa phải là một trong những biện pháp phòng ngừa hữu hiệu nhất. Các bài tập như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, yoga… giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, sự dẻo dai của dây chằng, tính linh hoạt của khớp, cải thiện tư thế và thăng bằng. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên tập luyện quá sức, đột ngột tăng cường độ tập hoặc thực hiện các động tác sai kỹ thuật để tránh chấn thương.

Ngoài ra, duy trì tư thế làm việc, sinh hoạt đúng cũng góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ xương khớp. Khi ngồi làm việc, cần giữ lưng thẳng, vai thư giãn, hai chân chạm sàn; màn hình máy tính ngang tầm mắt, bàn ghế có độ cao phù hợp. Khi nâng vật nặng, cần gập đầu gối, giữ lưng thẳng và vật sát người. Hạn chế mang giày cao gót, túi xách nặng. Ngủ trên nệm và gối có độ cứng vừa phải, nằm tư thế thoải mái.

Kiểm soát cân nặng ở mức hợp lý cũng là một yếu tố quan trọng. Thừa cân, béo phì làm tăng gánh nặng lên các khớp, đặc biệt là khớp gối, khớp háng, cột sống thắt lưng… dẫn đến thoái hóa khớp sớm. Do đó, cần có chế độ ăn uống và tập luyện phù hợp để duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) trong ngưỡng bình thường.

Cuối cùng, cần đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý về xương khớp cũng như các yếu tố nguy cơ như loãng xương, thiếu vitamin D, bệnh nội tiết, các bệnh lý mạn tính… Điều này giúp có biện pháp can thiệp, điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong điều trị bệnh đau nhức cơ xương khớp. Khoa Cơ Xương Khớp của bệnh viện được trang bị hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại như máy chụp cộng hưởng từ (MRI), máy chụp cắt lớp vi tính (CT), máy đo mật độ xương, máy siêu âm… giúp chẩn đoán chính xác và toàn diện các bệnh lý về xương khớp. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm bệnh viện luôn mang đến cho bệnh nhân dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng cao.

Đến với Hồng Phát, người bệnh sẽ được chăm sóc toàn diện, tận tình và hiệu quả, sớm lấy lại sức khỏe và niềm vui trong cuộc sống. Để được thăm khám và điều trị bệnh đau nhức cơ xương khớp tại bệnh viện Đa khoa Hồng Phát, quý khách có thể liên hệ đến số hotline của Bệnh viện để đặt lịch hẹn hoặc nhận được sự tư vấn từ đội ngũ nhân viên chăm sóc khách hàng.