Béo phì và những điều cần chú ý

 

Béo phì là một căn bệnh phức tạp, mãn tính với nhiều nguyên nhân dẫn đến cơ thể thừa mỡ. Điều đáng chú ý là béo phì có thể góp phần gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Hãy đọc để tìm hiểu thêm về nguyên nhân béo phì, các yếu tố nguy cơ và cách điều trị.

1. Béo phì là gì?

Béo phì được xác định là tình trạng dư thừa mỡ trong cơ thể (mô mỡ) có thể làm suy giảm sức khỏe. Chỉ số khối cơ thể (BMI) là một phép tính liên quan đến cân nặng và chiều cao của một người để đo kích thước cơ thể. Các bác sĩ thường sử dụng nó như một công cụ sàng lọc bệnh béo phì. (1)

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh béo phì ở người lớn thường được định nghĩa là có chỉ số BMI từ 30 trở lên. Béo phì có liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng bao gồm: bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim, bệnh ung thư. Mặc dù BMI có xu hướng liên quan đến mức độ mỡ trong cơ thể nhưng nó có một số hạn chế khi đo lường.

Các yếu tố như tuổi tác, giới tính, dân tộc, khối lượng cơ ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa BMI và lượng mỡ trong cơ thể. Ngoài ra, BMI không phân biệt giữa khối lượng mỡ, cơ hoặc xương dư thừa cũng như không cung cấp bất kỳ dấu hiệu nào về sự phân bổ mỡ giữa các cá nhân.

Tham khảo: Tầm quan trọng của việc thăm khám sức khỏe định kỳ

2. Các triệu chứng của bệnh béo phì

Không có triệu chứng cụ thể liên quan đến béo phì. Bác sĩ có thể chẩn đoán béo phì dựa trên các yếu tố sau: lượng mỡ bụng (nội tạng) dư thừa cao hơn lượng mỡ cơ thể ở các vùng khác, chu vi vòng eo lớn hơn 40 inch đối với nam hoặc 35 inch đối với nữ, chỉ số BMI trên 30.

Béo phì ảnh hưởng đến cơ thể, tác động cơ học của việc có nhiều mỡ trong cơ thể. Trọng lượng cơ thể áp lực lên bộ xương và khớp của bạn. Thay đổi hóa học trong máu làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, bệnh tim và đột quỵ.

Nguy cơ mắc một số bệnh ung thư cao hơn ở người béo phì. Theo thống kê, béo phì làm tăng nguy cơ tử vong sớm do mọi nguyên nhân. Các nghiên cứu cho thấy rằng cải thiện đáng kể những rủi ro này bằng cách giảm ngay cả một lượng cân nhỏ (5% đến 10%). (2)

Béo phì phân thành các loại dựa trên mức độ nghiêm trọng của nó. Các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng sử dụng BMI để làm điều đó. Nếu chỉ số BMI của bạn nằm trong khoảng từ 25,0 đến 29,9 kg/m2 thì bạn được xếp vào nhóm thừa cân.

Có ba loại béo phì để đánh giá phương pháp điều trị nào có thể hiệu quả nhất đối với mỗi người. Chúng bao gồm:

• Béo phì loại I: BMI 30 đến <35 kg/m2.
• Béo phì độ II: BMI 35 đến <40 kg/m2.
• Béo phì độ III: BMI 40+ kg/m2.

3. Nguyên nhân gây béo phì

Nạp nhiều calo hơn lượng calo bạn đốt cháy trong hoạt động hàng ngày và tập thể dục, lâu dài sẽ tăng lên và gây tăng cân. Nhưng không phải lúc nào vấn đề cũng chỉ là lượng calo nạp vào và lượng calo tiêu thụ hoặc lối sống ít vận động. Mặc dù đó thực sự là nguyên nhân gây béo phì nhưng có một số nguyên nhân bạn không thể kiểm soát được. Các nguyên nhân cụ thể gây béo phì bao gồm:

3.1 Di truyền

Di truyền có thể khiến cơ thể bạn xử lý thức ăn thành năng lượng và cách dự trữ chất béo, điều này có thể dẫn đến khối lượng cơ ít hơn và tốc độ trao đổi chất chậm hơn, khiến bạn dễ tăng cân hơn.

3.2 Không ngủ đủ giấc

Thay đổi nội tiết tố do không ngủ đủ giấc khiến bạn cảm thấy đói và thèm một số loại thực phẩm có lượng calo cao, có thể kích hoạt sản xuất hormone khiến bạn ăn nhiều hơn và tích trữ nhiều chất béo hơn.

3.3 Thức ăn nhanh và tiện lợi

Thức ăn nhanh và tiện lợi được chế biến kỹ càng là thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ béo phì. Việc tiêu thụ nhiều calo trong thực phẩm này có nhiều đường và chất béo, ít chất xơ và các chất dinh dưỡng khác, có thể khiến bạn đói hơn.

Thành phần của chúng thúc đẩy mô hình ăn uống gây nghiện. Đây có thể là loại thực phẩm duy nhất sẵn có do cả chi phí và khả năng tiếp cận.

3.4 Đường và đồ ngọt

Đồ ngọt và đồ uống có đường, không có giá trị dinh dưỡng và chứa nhiều calo. Nhưng ngay cả những thực phẩm tiêu chuẩn cũng có lượng đường bổ sung cao để khiến chúng trở nên hấp dẫn và gây nghiện hơn. Nó phổ biến đến mức thay đổi kỳ vọng về khẩu vị của chúng ta.

Quảng cáo tràn lan càng thúc đẩy thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và đồ uống có đường, những sản phẩm mà chúng ta cần ít nhất nhưng quảng cáo làm cho những sản phẩm này có vẻ như là một phần bình thường và cần thiết trong cuộc sống hàng ngày.

3.5 Yếu tố tâm lý

Những hiện tượng phổ biến trong xã hội hiện đại như chán nản, cô đơn, lo lắng và trầm cảm đều có thể dẫn đến ăn quá nhiều. Chúng đặc biệt có thể dẫn đến việc ăn một số loại thực phẩm kích hoạt trung tâm khoái cảm trong não của chúng ta, những thực phẩm có xu hướng chứa nhiều calo hơn. Ăn để cảm thấy dễ chịu hơn là bản năng nguyên thủy của con người.

3.6 Hormone

Các hormone điều chỉnh tín hiệu đói và no của chúng ta. Nhiều thứ có thể phá vỡ các quá trình điều hòa này, bao gồm những thứ phổ biến như căng thẳng và thiếu ngủ và những thứ ít phổ biến hơn như biến thể di truyền. Nội tiết tố có thể khiến bạn tiếp tục thèm ăn nhiều hơn ngay cả khi bạn không cần thêm calo. Chúng có thể khiến bạn khó biết được khi nào bạn đã ăn đủ.

3.7 Lối sống ít vận động

Với những thay đổi trong ngành theo xu hướng tự động hóa và máy tính, ngày nay nhiều người làm việc nhiều giờ tại bàn hơn là trên chân.

Lối sống ít vận động có hiệu ứng quả cầu tuyết. Các nghiên cứu cho thấy rằng bạn càng ngồi yên lâu, bạn càng trở nên mệt mỏi và ít động lực hơn. Ngồi khiến cơ thể bạn cứng đơ và góp phần gây đau nhức khiến bạn không thể cử động. Nó cũng gây ra căng thẳng chung, làm tăng thêm mệt mỏi.

Nhiều người thiếu địa điểm để hoạt động, do vấn đề về khả năng tiếp cận hoặc an toàn. Họ có thể không sống ở những khu dân cư có thể đi bộ được và họ có thể không thấy những người khác trong cộng đồng của họ hoạt động tích cực trong cuộc sống hàng ngày.

4. Bệnh béo phì được điều trị như thế nào?

Kế hoạch điều trị tổng thể béo phì sẽ dần dần và có thể liên quan đến nhiều yếu tố. Vì mỗi người đều khác nhau nên có thể phải thử để tìm ra liệu pháp nào phù hợp nhất.

Các nghiên cứu đã nhiều lần chỉ ra rằng các chương trình cường độ cao, dựa trên nhóm với sự liên lạc cá nhân, thường xuyên giữa nhà cung cấp và bạn là những chương trình thành công nhất trong việc giúp mọi người giảm cân và duy trì cân nặng. Kế hoạch điều trị của bạn có thể bao gồm:

4.1 Thay đổi chế độ ăn uống

Những thay đổi về chế độ ăn uống cần thực hiện để giảm cân sẽ tùy thuộc vào từng cá nhân. Một số người có thể giảm cân nhờ cắt giảm khẩu phần ăn hoặc đồ ăn nhẹ giữa các bữa ăn.

Đối với một số người thay đổi những món ăn hơn là thay đổi khẩu phần ăn. Đối với những người béo phì ăn nhiều thực vật hơn sẽ có lợi trong quá trình giảm cân. Trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu ít chất béo hơn và có nhiều chất xơ, vi chất dinh dưỡng có thể khiến bạn cảm thấy no khiến cơ thể không bị dư thừa calo.

4.2 Tăng cường hoạt động

Tập thể dục là một trong những yếu tố quan trọng để giảm cân và duy trì cân nặng. Đi bộ với tốc độ vừa phải là một trong những hình thức tập thể dục hiệu quả nhất để giảm cân. Chỉ 30 phút, năm ngày một tuần là những gì mà các chuyên gia dinh dưỡng đề xuất.

4.3 Thuốc

Bác sĩ dinh dưỡng có thể đề nghị dùng thuốc kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Thuốc không phải là giải pháp toàn diện cho việc giảm cân, nhưng chúng có thể giúp giải quyết vấn đề này từ một góc độ khác. Ví dụ, thuốc ức chế sự thèm ăn có thể chặn một số con đường dẫn đến não ảnh hưởng đến cơn đói của bạn.

Đối với một số người, đây có thể là một mảnh ghép nhỏ, nhưng đối với những người khác, nó có thể là một mảnh ghép lớn hơn. Tuy nhiên cần phải uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự ý sử dụng thuốc giảm cân.

Phương pháp giảm cân rất đơn giản không cần nỗ lực – Thinsulin (Nguồn: Kiến thức thú vị)

5. Phòng ngừa bệnh béo phì

Ngăn ngừa béo phì dễ dàng hơn là điều trị bệnh. Khi cơ thể bạn đã thiết lập một “điểm đặt” cao mới, nó sẽ coi đó là cân nặng cơ bản mới của bạn. Cơ thể bạn hoạt động để điều chỉnh các tín hiệu đói và mức tiêu hao năng lượng để duy trì cùng một khối lượng cơ thể, bất chấp ý định giảm cân của bạn.

Nếu bạn nhận thấy xu hướng tăng cân gần đây ở bản thân hoặc người thân nếu gia đình bạn có tiền sử béo phì, bạn có thể thực hiện các bước để can thiệp sớm hơn. Kiểm tra thói quen và thực hiện những thay đổi hợp lý ngay từ bây giờ có thể giúp bạn ngăn ngừa tình trạng béo phì và khó giảm cân trong tương lai.

Hãy nhớ rằng, chỉ cần giảm cân từ 5% đến 10% cũng có thể cải thiện đáng kể các nguy cơ về sức khỏe. Nó có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ, hội chứng chuyển hóa và tiểu đường. Tuân thủ kế hoạch điều trị lâu dài có thể giúp bạn duy trì việc giảm cân.

Những đột phá trong y học tiếp tục mang lại hy vọng mới cho việc điều trị bệnh béo phì. Có thể mất một chút thời gian khám phá để tìm ra công thức phù hợp với bạn, nhưng ngay cả việc giảm cân một chút cũng có thể cải thiện sức khỏe của bạn ở hầu hết mọi cấp độ và bạn có thể thu được những lợi ích lâu dài từ chế độ ăn uống lành mạnh và thay đổi lối sống.

Nếu bạn đang tìm kiếm lời khuyên y tế về bệnh béo phì, hãy liên hệ đến số hotline Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát để được thăm khám và tìm ra phương pháp điều trị béo phì hiệu quả, an toàn.