Những điều cần biết về bệnh viêm tuyến giáp mãn tính

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

TTƯT. BSCKII TRẦN VĂN BÔNG

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

Có một sự thật khá bất ngờ chính là cơ thể có lúc chống lại tuyến giáp của mình dẫn đến tình trạng viêm tuyến giáp mãn tính. Hãy cùng Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát đi tìm hiểu về bệnh viêm tuyến giáp mãn tính.

*Viêm tuyến giáp mãn tính có gây nguy hiểm và biến tính không?*

1. Tìm hiểu bệnh viêm tuyến giáp mãn tính

Tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng của cơ thể với nhiệm vụ sản xuất hormon tham gia vào quá trình chuyển hóa. Tuyến giáp sản xuất ra hai hormone chính là T3 và T4. Tuyến nội tiết này có vai trò quan trọng trong việc điều hòa hoạt động của một số cơ quan trong cơ thể. Ngoài ra, hormone giáp còn điều hòa quá trình chuyển hóa các chất Carbohydrate, Lipid, Protein.

Nồng độ hormone TSH trong điều kiện sinh lý bình thường do tuyến yên giải phóng. Kích thích tuyến giáp tỉ lệ nghịch với nồng độ hormone T3,T4. Hormone TSH kích thích tuyến giáp hoạt động bình thường, duy trì nồng độ hormone giáp trong máu luôn ở giới hạn cho phép. (1)

Trong cơ chế bệnh viêm tuyến giáp mãn tính, hệ thống miễn dịch của cơ thể sản sinh các kháng thể chống lại chính tuyến giáp của người bệnh. Sự xâm nhập tế bào lympho vào tế bào tuyến giáp với sự tích tụ lớn sẽ gây viêm, làm tổn thương tuyến giáp. Theo thời gian sẽ làm tuyến giáp suy giảm chức năng, không sản xuất đủ lượng hormone cơ thể cần. Bệnh lý này tiến triển âm thầm theo thời gian dẫn đến suy giáp. Tuy nhiên không phải người bệnh viêm tuyến giáp nào cũng bị suy giáp.

Tham khảo: Phương pháp điều trị suy giáp hiệu quả nhất hiện nay

Tuyến giáp khi bị ảnh hưởng thì hormone tuyến giáp sản xuất không thể đủ. Dẫn đến các triệu chứng suy giáp. Người bệnh có thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, tăng cân, khô da, táo bón. Nếu tuyến giáp to, cổ to ra hay gọi là bướu cổ thì phải mất vài tháng hoặc vài năm mới có thể phát hiện. Vì bệnh bướu cổ tiến triển chậm.

Viêm tuyến giáp mãn tính không thể chữa khỏi triệt để. Nhưng có thể làm triệu chứng suy giáp thuyên giảm. Người bệnh suy giảm có thể điều trị bằng bổ sung hormon giáp levothyroxine. Sử dụng levothyroxine mục đích thay thế hormone tuyến giáp mà cơ thể sản xuất bị thiếu.

*Viêm tuyến giáp mãn tính và những biến chứng dễ gặp*

2. Nguyên nhân gây bệnh viêm tuyến giáp mãn tính

2.1 Bệnh viêm giáp mạn tính có thể do những nguyên nhân nào?

Tiền sử gia đình: Người thân trong gia đình mắc bệnh viêm tuyến giáp mãn tính hoặc các bệnh về tuyến giáp thì tỷ lệ bạn có nguy cơ mắc bệnh chiếm khoảng 80%.
Gioi tính: Nữ có khả năng bị bệnh viêm tuyến giáp mãn tính cao gấp 7 lần so với nam giới. Do ảnh hưởng của hormone giới tính mang lại.
Tuổi tác: Độ tuổi 40-60, nguy cơ phát triển bệnh viêm tuyến giáp tăng.
Người bệnh có khả năng cao mắc bệnh viêm tuyến giáp mãn tính nếu như đang gặp phải một số các bệnh tự miễn dịch khác: Thiếu máu ác tính, viêm khớp dạng thấp, tiểu đường tuýp 1, bệnh Celiac, Lupus, Addison…
Phơi nhiễm phóng xạ: Người tiếp xúc với bức xạ sẽ có nguy cơ mắc các bệnh tuyến giáp cao hơn.

2.2 Cơ chế gây bệnh viêm tuyến giáp mãn tính

Tuyến giáp đóng vai trò kiểm soát các hoạt động quan trọng như nhịp tim, thân nhiệt và hô hấp. Với các bệnh nhân mắc bệnh tự miễn, hệ miễn dịch sẽ chống lại chính cơ thể của họ. Lúc này, cơ chế miễn dịch lầm tưởng là tế bào lạ hay vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Do vậy, kháng thể nhanh chóng được sản xuất để chống lại tuyến giáp dẫn đến suy giảm chứng năng và ảnh hưởng đến các hoạt động của cơ thể.

Bệnh viêm tuyến giáp mãn tính còn được gọi là tình trạng rối loạn tự miễn dịch. Các kháng thể kháng tuyến giáp do hệ miễn dịch sản sinh ra bao gồm: Kháng thể kháng microsome, kháng thể kháng thyroglobulin, peroxidase… gây ra các tổn thương, phá hủy dần các nhu mô, tế bào của tuyến giáp.

Hiện nay vẫn chưa có sự giải thích rõ ràng cho sự nhầm lẫn này. Tuy nhiên có thể do một số lý do:

Khả năng kiểm soát các lymphocyte T, ức chế hoạt động chống lại các tổ chức tuyến giáp. Phản ứng miễn dịch giữa lympho B và lympho T tạo ra các kháng thể làm nhiệm vụ kháng kháng nguyên tổ chức tuyến giáp.
Tuyến giáp bị tổn thương, hoặc những tác động sản sinh ra các kháng nguyên hoặc các sản phẩm thừa khiến cho hệ miễn dịch nhận diện là “có hại” nên sản sinh ra kháng thể chống lại tuyến giáp.
Ngoài ra các bệnh tự miễn như Lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp, suy nhược cơ… thường đi kèm với bệnh viêm tuyến giáp mãn tính.

*Khi nào nên đi khám viêm tuyến giáp mãn tính*

3. Bệnh viêm tuyến giáp mạn tính xuất phát từ sự nhầm lẫn của cơ chế miễn dịch

3.1 Những dấu hiệu viêm tuyến giáp mãn tính

Người bệnh viêm tuyến giáp mãn tính thường có các dấu hiệu như: Mệt mỏi, tăng cân nhẹ, táo bón, khô da, thường xuyên thấy lạnh, nhịp tim chậm hơn bình thường. Hoặc người bệnh cũng có thể gặp triệu chứng cứng khớp, đau cơ. Rụng tóc, khô tóc hoặc dễ gãy, tóc mọc chậm. Ngoài ra viêm tuyến giáp mãn tính còn có khả năng dẫn đến vô sinh ở cả nam và nữ, ham muốn tình dục giảm, kinh nguyệt không đều.

Tuyến giáp có thể sẽ to ra gây bướu cổ. Bướu cổ cũng là một trong những dấu hiệu thường gặp của bệnh viêm tuyến giáp mãn tính. Bướu cổ không gây đau nhưng khiến cổ có cảm giác khó chịu, mất thẩm mỹ. Cũng có trường hợp bệnh nhân viêm tuyến giáp mãn tính có thể không có triệu chứng nào.

3.2 Bệnh viêm tuyến giáp mãn tính có nguy hiểm không?

Viêm tuyến giáp mãn tính không gây nguy hiểm đến tính mạng. Người bệnh cũng có thể gặp phải một số triệu chứng của nhiễm độc giáp như hồi hộp, tim đập nhanh, sụt cân… Giai đoạn này thường thoáng qua và kéo dài khoảng 2-4 tuần. Sau đó có thể diễn tiến đến suy giáp.

Để chuẩn đoán chính xác nhất bệnh nhân có bị viêm tuyến giáp mãn tính hay không, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh, khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu để chẩn đoán tình trạng viêm tuyến giáp mãn tính.

Xét nghiệm hormone tuyến giáp: FT4,TSH.
Xét nghiệm kháng thể kháng tuyến giáp như anti TPO. Kháng thể anti TPO dương tính khoảng 90% trưởng hợp trong viêm giáp mãn tính.
Siêu âm tuyến giáp: để xem kích thước tuyến giáp, có nhân giáp không. Đa phần bệnh nhân viêm giáp mãn tính có bướu giáp to đối xứng, mật độ chắc. Một số ít gặp hơn có tuyến giáp teo.

4. Điều trị viêm tuyến giáp mãn tính

4.1 Dùng hormone tuyến giáp thay thế

Dùng hormone là một cách điều trị viêm tuyến giáp mãn tính. Khi bệnh nhân có bướu cổ hay suy giáp trên lâm sàng. Bác sĩ sẽ có chỉ định sử dụng hormone tuyến giáp như levothyroxin suốt đời. Vì bệnh viêm tuyến giáp mãn tính là không thể điều trị khỏi hoàn toàn.

4.2 Phẫu thuật

Bệnh tự miễn ảnh hưởng đến toàn bộ tuyến giáp và có mối liên hệ cao với ung thư biểu mô tuyến giáp. Một số trường hợp viêm giáp có kèm nhân giáp, có nguy cơ ác tính hoặc bướu giáp tỏ, bác sĩ có thể xem xét đến phương án phẫu thuật.

4.3 Biến chứng bệnh viêm tuyến giáp mãn tính

Viêm tuyến giáp mãn tính có thể xảy ra một số biến chứng nếu không được điều trị kịp thời:

Ảnh hưởng chuyển hóa cơ thể do suy giáp.
Bướu cổ lớn cản trở việc thở hoặc nuốt.
Mức độ hormone tuyến giáp thấp, cho phép mức LDL tăng lên khiến tăng nguy cơ xơ vữa mạch máu. Viêm tuyến giáp mãn tính còn có thể gây suy tim hoặc phì đại tim.
Trường hợp phụ nữ mang thai nếu không được điều trị thì con có thể sẽ mắc dị tật bẩm sinh:dị tật tim, hở hàm ếch, não, hoặc bệnh thận.
Trường hợp suy giáp nặng có thể gây các triệu chứng bất thường như buồn ngủ, nhạy cảm với nhiệt độ, dễ dẫn đến hôn mê hoặc thậm chí tử vong. Suy giáp nặng không được điều trị, lâu ngày bệnh nhân có thể rơi vào trạng thái hôn mê, suy giáp, phù niêm. Triệu chứng bao gồm: suy hô hấp, nồng độ natri trong máu thấp hơn bình thường, nhiệt độ cơ thể giảm. Nồng độ carbon dioxide trong máu cao hoặc nồng độ oxy trong máu thấp dẫn đến hôn mê, co giật.
Một số trường hợp còn gây biến chứng u bạch huyết tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp.

5. Làm thế nào để phòng bệnh viêm tuyến giáp mãn tính?

Vì viêm tuyến giáp do tình trạng tự miễn không phòng ngừa được nên gần như không có cách để phòng ngừa viêm tuyến giáp. Phương tuyến giáp mãn tính cần được phát hiện sớm để có phương pháp điều trị kịp thời. Nếu phát hiện những bất thường ở cổ hoặc có những triệu chứng nghi ngờ thì người bệnh nên đi khám để tầm soát bệnh. Bệnh viêm tuyến giáp mãn tính có thể sẽ phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ suốt đời.

Theo một số nghiên cứu chỉ ra, việc ăn uống không thể xem như là một phương pháp điều trị viêm tuyến giáp hay có tác dụng phòng ngừa. Tuy nhiêm viêm tuyến giáp thường đi với một số bệnh lý mãn tính khác. Tuy vậy bệnh nhân vẫn cần giảm việc hấp thụ Gluten để có hiệu quả trong việc điều trị viêm tuyến giáp.

Ngoài ra, Khi sử dụng liệu pháp hormon thay thế với Levothyroxine thì bệnh nhân cũng cần phải chú ý chế độ ăn để không làm ngăn cản hấp thụ hormon thay thế. Không sử dụng các thuốc có chứa chất làm loãng máu, thuốc có chứa hormone Estrogen, Natri Polystyrene Sulffonate. Hay không sử dụng những thuốc bổ sung sắt, calci và các loại vitamin tổng hợp.

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát có đầy đủ trang thiết bị hiện đại. Quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành và bác sĩ có chuyên môn cao trong việc điều trị, chẩn đoán, tư vấn điều trị kịp thời cho người bệnh viêm tuyến giáp mãn tính. Trên đây là những chia sẻ, để có thể được chẩn đoán chính xác và sớm nhất, người bệnh cần đến thăm khám để được bác sĩ tư vấn. Để đặt lịch khám tại viện, quý khách vui lòng bấm số hotline.