Ung thư di truyền và những điều nhất định cần lưu ý

Ung thư là bệnh không có tính truyền nhiễm từ người này sang người khác do tiếp xúc, bao gồm cả ung thư đường hô hấp hay bất kỳ loại ung thư nào khác. Nhưng có một số loại ung thư có nguy cơ di truyền cao từ những người thân trong gia đình, cần phải lưu ý để phát hiện, nhận biết và có biện pháp phòng ngừa.

1. Ung thư và di truyền

Các loại ung thư đa phần bắt nguồn từ sự biến đổi gen, có thể tích tụ qua quá trình trưởng thành, phơi nhiễm độc chất ở môi trường xung quanh, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chế độ ăn uống, hormone…

Theo báo cáo của tổ chức phòng chống ung thư Force: Một vài người khi sinh ra đã có nguy cơ ung thư cao hơn so với bình thường vì họ thừa kế những gen bị biến đổi, chẳng hạn như gen quy định sự phát triển và sửa chữa các DNA hỏng.

Cơ thể người gồm 23 bộ nhiễm sắc thể, chứa gen quy định cho sự sống, mỗi bộ gồm một nhiễm sắc thể của mẹ và một thừa hưởng từ cha. Mỗi nhiễm sắc thể gồm hàng ngàn gen mã hóa trong DNA. Một sự thay đổi của chuỗi DNA có thể khiến gen được quy định mất chức năng. Sự thay đổi ấy được gọi là đột biến gen.

Nếu ba mẹ có đột biến gen, không có nghĩa người con sẽ mang gen đó. Cơ hội là 50/50, bởi mỗi người đều mang hai nguồn gen từ ba và mẹ. Nếu bạn thừa kế một gen đột biến làm gia tăng khả năng ung thư không có nghĩa bạn chắc chắn mắc bệnh mà sẽ có nguy cơ cao hơn so với người khác.

Nếu mắc ung thư do thừa kế các biến đổi gen của ba mẹ hay họ hàng gần gọi là ung thư di truyền. Trường hợp bị bệnh do sự phá hủy gen, liên quan đến môi trường, chế độ dinh dưỡng, hormone, lão hóa… không di truyền cho đời sau gọi là ung thư đơn phát. Hai loại này có nhiều sự khác biệt, ảnh hưởng đến quyết định chẩn đoán, điều trị của bác sĩ.

Ung thư di truyền biểu hiện sớm hơn so với ung thư đơn phát, thậm chí ung thư di truyền còn có khả năng nặng hơn so với ung thư đơn phát, tức là chúng có khả năng phát triển và di căn xa hơn ở thể di truyền.

2. 12 bệnh ung thư có nguy cơ cao di truyền

Tế bào ung thư di truyền được lưu lại trong cơ thể thế hệ sau dưới dạng tế bào mầm. Theo thời gian và những ảnh hưởng từ thói quen, lối sống, môi trường trong quá trình sống, các tế bào này phát sinh đột biến, kết quả là thế hệ sau mắc bệnh di truyền từ cha mẹ.

Một công trình mới của Mỹ đã phát hiện mức độ di truyền của 12 bệnh ung thư, The Independent đưa tin. Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học nghiên cứu trên quy mô lớn, sử dụng dữ liệu 4.000 bệnh nhân ung thư và so sánh giữa các khối mô và khối u. Kết quả, họ phát hiện sự có mặt thường xuyên của các tế bào mầm đột biến người bệnh kết thừa từ cha mẹ.

Dựa trên những thông tin thu thập được, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng có 12 loại ung thư có nguy cơ di truyền, chúng khác nhau về mặt tần suất, sử dụng các gen cụt làm nền. Những loại gen này đôi khi được coi là đột biến vô nghĩa vì gen không thể thực hiện đúng chức năng.

Trong đó, 12 loại ung thư có nguy cơ di truyền cao nhất là: ung thư buồng trứng, ung thư đại trực tràng, tiếp theo đó là ung thư dạ dày và ung thư vú, sau cùng là loại ung thư có đột biến di truyền là ung thư tuyến tiền liệt, đầu và cổ, thần kinh đệm, phổi…

3. Sàng lọc ung thư sớm – Phòng tránh nguy cơ di truyền

Sàng lọc sớm được coi là “chìa khóa vàng” để phát hiện ung thư sớm, là phương pháp ngăn chặn ung thư hiệu quả, tỉ lệ chữa lành cao và giảm thiểu chi phí cho người bệnh.

Thực tế cho thấy hiện nay phần lớn các bệnh nhân ung thư đều đến khám trong tình trạng bệnh đã chuyển sang giai đoạn muộn, ngoài khối u được phát hiện đã phát sinh thêm tình trạng nổi các hạch vùng và di căn sang các cơ quan khác.

Chính vì thế, việc phát hiện và chẩn đoán sớm bệnh ung thư có ý nghĩa quan trọng, quyết định tới biện pháp can thiệp, kết quả điều trị và tiên lượng bệnh; có nghĩa là ung thư chẩn đoán sớm sẽ giúp việc điều trị có kết quả tốt. Hãy chủ động tầm soát ung thư định kỳ để ung thư không trở thành gánh nặng cho bản thân và gia đình bạn!