Viêm tuyến giáp là gì? Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

 

Viêm tuyến giáp là một trạng thái khi tuyến giáp bị kích thích. Nếu không được điều trị một cách thích hợp, bệnh viêm tuyến giáp có thể dẫn đến suy giáp hoặc cường giáp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị bệnh viêm tuyến giáp.

1. Viêm tuyến giáp là gì?

Viêm tuyến giáp là tình trạng sưng tuyến giáp do các tác nhân từ bên trong hoặc ngoài gây nên tình trạng viêm ở tuyến giáp, gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ người bệnh. (1)

Viêm tuyến giáp được chia thành 3 giai đoạn:

• Giai đoạn nhiễm độc giáp: Tuyến giáp bị sưng và tiết ra một lượng quá nhiều hormone.
• Giai đoạn suy giáp: Sau vài tuần hoặc vài tháng, quá nhiều hormone tuyến giáp được giải phóng, dẫn đến tình trạng suy giáp.
• Giai đoạn bình giáp: Trong giai đoạn này, mức độ hoạt động của tuyến giáp trở lại bình thường. Giai đoạn này có thể xảy ra giữa hai giai đoạn đầu hoặc ở giai đoạn cuối, sau khi vết sưng đã giảm đi.

2. Các loại viêm tuyến giáp thường gặp

Dựa vào nguyên nhân gây bệnh và triệu chứng, viêm tuyến giáp được chia thành 7 loại sau: (2)

2.1 Viêm tuyến giáp Hashimoto

Viêm tuyến giáp Hashimoto là một bệnh liên quan đến hệ miễn dịch tấn công tuyến giáp, gây tổn thương và sưng to tuyến giáp. Dẫn đến suy giáp, triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân, da khô và có thể gây bướu cổ.

Bệnh phổ biến ở phụ nữ, thường xuất hiện ở độ tuổi 30-50 và có yếu tố gia đình. Viêm tuyến giáp Hashimoto không thể chữa khỏi, nhưng triệu chứng có thể kiểm soát bằng levothyroxine, một loại thuốc thay thế hormone tuyến giáp bị thiếu.

2.2 Viêm tuyến giáp bán cấp

Viêm tuyến giáp bán cấp thường do nhiễm virus như quai bị hoặc cúm. Thường xuất hiện ở phụ nữ từ 20-50 tuổi, gây sưng đau ở cổ, hàm, hoặc tai. Có thể dẫn đến nhiễm độc giáp với triệu chứng như đánh trống ngực và run rẩy, nhưng thường tự giảm sau vài ngày.

Triệu chứng tuyến giáp hoạt động kém kéo dài hơn và có thể được điều trị bằng thuốc chẹn beta, thuốc giảm đau, hoặc steroid. Đôi khi bệnh có thể tái phát hoặc gây suy giáp, và levothyroxine có thể cần dùng lâu dài trong trường hợp này.

2.3 Viêm tuyến giáp sau sinh

Viêm tuyến giáp sau sinh là một tình trạng không phổ biến, nhưng có thể ảnh hưởng đến phụ nữ sau khi sinh con. Thường xuất hiện ở phụ nữ có tiền sử tiểu đường loại 1 hoặc viêm tuyến giáp sau sinh. Bệnh xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp trong vòng khoảng 6 tháng sau sinh, gây nhiễm độc giáp tạm thời và sau đó gây suy giáp.

Trong trường hợp triệu chứng nghiêm trọng do nồng độ hormone tuyến giáp thấp, cần dùng thuốc cho đến khi tình trạng ổn định. Nếu hormone tuyến giáp cao gây triệu chứng, thuốc chẹn beta có thể giúp giảm đau. Thường chức năng tuyến giáp sẽ trở lại bình thường trong vòng 12 tháng sau khi sinh, mặc dù nồng độ hormone tuyến giáp thấp có thể tồn tại vĩnh viễn ở một số phụ nữ.

2.4 Viêm tuyến giáp thầm lặng

Viêm tuyến giáp thầm lặng tương tự viêm tuyến giáp sau sinh, không phụ thuộc vào việc sinh con và ảnh hưởng cả nam và nữ. Có một giai đoạn với nồng độ hormone tuyến giáp cao (nhiễm độc giáp). Gây triệu chứng tuyến giáp hoạt động quá mức, sau đó là giai đoạn với triệu chứng tuyến giáp hoạt động kém, trước khi triệu chứng biến mất sau 12-18 tháng.

Nếu hormone tuyến giáp thấp gây ra triệu chứng nghiêm trọng, cần dùng thuốc cho đến khi bệnh ổn định. Thỉnh thoảng, tình trạng tuyến giáp thấp có thể tồn tại vĩnh viễn.

2.5 Viêm tuyến giáp do thuốc

Một số loại thuốc có thể gây tổn thương tuyến giáp và gây ra triệu chứng tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc tuyến giáp hoạt động kém. Thường, triệu chứng này tồn tại trong thời gian ngắn và có thể thuyên giảm sau khi ngừng dùng thuốc.

Tuy nhiên, quan trọng là bạn không nên ngừng dùng bất kỳ loại thuốc được kê đơn nào mà không thảo luận với bác sĩ. Viêm tuyến giáp do thuốc có thể gây đau quanh tuyến giáp và để giảm triệu chứng này, thường dùng thuốc giảm đau như ibuprofen và đôi khi cần đến steroid (thuốc chống viêm).

2.6 Viêm tuyến giáp do bức xạ

Tuyến giáp đôi khi có thể bị tổn thương do xạ trị hoặc điều trị bằng i-ốt phóng xạ để kiểm soát tuyến giáp hoạt động quá mức. Điều này có thể gây ra triệu chứng của tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc tuyến giáp hoạt động kém. Thường nồng độ hormone tuyến giáp thấp là vĩnh viễn, vì vậy bạn có thể cần dùng thuốc lâu dài để điều chỉnh tình trạng này.

2.7 Viêm tuyến giáp cấp tính

Viêm tuyến giáp cấp tính hoặc nhiễm trùng thường xuất phát từ nhiễm vi khuẩn và thường liên quan đến hệ thống miễn dịch yếu hoặc có thể xuất hiện ở trẻ em gặp vấn đề về sự phát triển của tuyến giáp. Triệu chứng bao gồm đau họng, cảm thấy không khỏe, sưng tuyến giáp và đôi khi triệu chứng của tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc tuyến giáp hoạt động kém.

Thường triệu chứng thuyên giảm sau khi điều trị bằng kháng sinh. Đau tuyến giáp có thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau như ibuprofen. Trong trường hợp triệu chứng nghiêm trọng và có dấu hiệu nhiễm trùng, có thể cần thực hiện siêu âm tuyến giáp để kiểm tra các vấn đề khác.

Tham khảo thêm: Tuyến giáp là gì? Vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến giáp U tuyến giáp là gì? Dấu hiệu và cách chữa trị Tổng hợp các bệnh tuyến giáp thường gặp

3. Triệu chứng của viêm tuyến giáp

Các triệu chứng phổ biến của viêm tuyến giáp bao gồm mệt mỏi, sưng tấy ở gáy và đôi khi đau ở phía trước cổ họng. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể thay đổi tùy thuộc vào việc tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp) hoặc hoạt động quá mức (cường giáp).

Các triệu chứng của suy giáp có thể xuất hiện gồm:

• Mệt mỏi
• Trầm cảm
• Tăng cân
• Da khô
• Táo bón
• Đau cơ
• Không dung nạp lạnh

Các triệu chứng của cường giáp có thể xuất hiện như:

• Lo lắng và khó chịu
• Giảm cân
• Mất ngủ
• Tim đập nhanh
• Yếu cơ
• Không dung nạp nhiệt

4. Nguyên nhân gây ra bệnh viêm tuyến giáp

Tình trạng viêm tuyến giáp thường xảy ra khi có các yếu tố tấn công tế bào tuyến giáp, gây tổn thương và viêm. Kháng thể kháng tuyến giáp là một trong những tác nhân phổ biến nhất gây viêm tuyến giáp, tuy nhiên, vẫn chưa rõ tại sao một số người hình thành kháng thể này trong khi những người khác không.

Ngoài ra, viêm tuyến giáp cũng có thể do bị tấn công bởi các yếu tố sau:

• Nhiễm trùng từ virus, vi khuẩn hoặc các vi sinh vật gây bệnh khác.
• Tia bức xạ từ bên ngoài, thường xảy ra trong điều trị ung thư bằng xạ trị hoặc sử dụng iốt phóng xạ để điều trị cường giáp.
• Sử dụng một số loại thuốc như amiodarone, interferon, lithium, cytokine… có thể gây tác dụng phụ làm tuyến giáp bị tổn thương và viêm.

5. Viêm tuyến giáp được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán viêm tuyến giáp, bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng mà bệnh nhân mắc phải, tiền sử bệnh và các loại thuốc đang sử dụng. Sau đó có thể tiến hành thực hiện một số xét nghiệm sau: (3)

Xét nghiệm máu: Duyệt hormone tuyến giáp trong máu giúp xác định loại viêm tuyến giáp bạn có.

Xét nghiệm hấp thu i-ốt phóng xạ (RAIU): Một loại xét nghiệm đo lượng i-ốt mà tuyến giáp của bạn hấp thụ sau khi bạn được cung cấp i-ốt phóng xạ.

Quét tuyến giáp: Bằng cách tiêm i-ốt phóng xạ và chụp ảnh tuyến giáp để kiểm tra sự hoạt động của nó.

Tốc độ máu lắng (ESR hoặc tốc độ lắng): Đo sự sưng tấy bằng cách theo dõi tốc độ lắng của tế bào hồng cầu, thể hiện viêm tuyến giáp bán cấp nếu ESR cao.

Siêu âm: Sử dụng siêu âm để kiểm tra tuyến giáp, phát hiện sự thay đổi trong kết cấu và mật độ của nó cùng với nốt sần hoặc sự phát triển.

6. Điều trị viêm tuyến giáp

Phương pháp điều trị viêm tuyến giáp thường phụ thuộc vào loại viêm, triệu chứng, và giai đoạn của bệnh.

Viêm cấp tính thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh, và đôi khi có thể cần phải tiến hành rạch và dẫn lưu mủ nếu có ổ áp xe.

Trong giai đoạn cường giáp, người bệnh thường được sử dụng các loại thuốc để giảm triệu chứng.

Đau tuyến giáp có thể được kiểm soát bằng thuốc chống viêm như aspirin hoặc ibuprofen. Thuốc chống viêm không steroid có thể được sử dụng nếu cơn đau nghiêm trọng và liệu pháp steroid có thể được chỉ định trong trường hợp cần thiết.

Các triệu chứng toàn thân như đánh trống ngực, lo lắng, run tay chân, tăng tiết mồ hôi thường được điều trị bằng thuốc chặn beta.

Trong giai đoạn suy giáp, nếu cần bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp để điều trị người bệnh.

Trong trường hợp bướu tuyến giáp to, gây khó thở, khó nuốt hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, việc phẫu thuật có thể cần thiết.

Viêm tuyến giáp là một bệnh phổ biến nhưng thường không nhận được đủ sự quan tâm từ cộng đồng. Một phần vì triệu chứng thường khởi phát âm thầm và kéo dài theo thời gian. Ngoài ra, các triệu chứng như sốt, khó nói, khó nuốt, mệt mỏi, lo âu, và kém tập trung cũng có thể xuất hiện trong nhiều bệnh khác. Điều này dẫn đến việc người bệnh thường chỉ phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khi chức năng tuyến giáp đã suy giảm, làm cho việc điều trị trở nên khó khăn và kéo dài.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về viêm tuyến giáp và cách nhận biết triệu chứng của nó. Nếu bạn cảm thấy thông tin hữu ích, hãy chia sẻ nó với gia đình và bạn bè của bạn!

Để thuận tiện trong việc thăm khám và không cần phải chờ đợi lâu, quý khách hàng vui lòng liên hệ hotline 086 977 5115 để nhận được tư vấn và đặt lịch thăm khám miễn phí.

Hoặc liên hệ với bệnh viện qua các kênh thông tin truyền thông:

• Fanpage: fb.com/benhvienhongphat
• Website: https://benhvienhongphat.vn
• Zalo: https://zalo.me/benhvienhongphat