Tổng hợp các bệnh tuyến giáp thường gặp

 

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết quan trọng nằm ở phía trước cổ. Nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và phát triển cơ thể. Bất kỳ sự thay đổi hay bất thường nào trong tuyến giáp đều có thể gây ảnh hưởng đáng kể tới sức khỏe của người bệnh. Cùng tìm hiểu những bệnh tuyến giáp thường gặp trong bài chia sẻ dưới đây.

1. Bệnh tuyến giáp là gì?

Bệnh tuyến giáp hay còn được gọi là rối loạn tuyến giáp, là một thuật ngữ tổng quan để chỉ các tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp. Tuyến giáp chịu trách nhiệm sản xuất hormone quan trọng cho sự cân bằng nội tiết của cơ thể. Khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone gọi là cường giáp. Ngược lại, khi tuyến giáp sản xuất quá ít hormone gọi là suy giáp, người bệnh có thể trải qua mệt mỏi, tăng cân và cảm thấy lạnh. Một số bệnh tuyến giáp khác có thể gặp như ung thư tuyến giáp, bướu giáp.

Xem thêm: Tuyến giáp là gì? Vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến giáp U tuyến giáp là gì? Dấu hiệu và cách chữa trị

2. Đối tượng nào bị ảnh hưởng bởi bệnh tuyến giáp

Rối loạn tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến mọi người, không phân biệt giới tính, độ tuổi. Nó có thể xuất hiện từ khi bạn còn nhỏ (ví dụ, suy giáp ở trẻ sơ sinh) và phát triển ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc sống, thường sau thời kỳ mãn kinh ở phụ nữ.

Rối loạn tuyến giáp là một vấn đề phổ biến, với ước tính rằng có khoảng 20 triệu người ở Hoa Kỳ bị ảnh hưởng bởi các loại rối loạn tuyến giáp khác nhau. Nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp thường cao hơn ở phụ nữ so với nam giới, với tỷ lệ nguy cơ tăng lên khoảng 5 đến 8 lần. (1)

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp bao gồm:

• Gia đình có tiền sử về bệnh tuyến giáp.
• Có các bệnh lý khác như tiểu đường loại 1, thiếu máu ác tính, suy thượng thận nguyên phát, lupus, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Turner.
• Sử dụng các loại thuốc có hàm lượng i-ốt cao như amiodarone.
• Tuổi cao hơn 60, đặc biệt là ở phụ nữ.
• Đã từng điều trị bệnh tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp bằng phẫu thuật loại bỏ tuyến giáp hoặc xạ trị.

3. Mắc tuyến giáp ảnh hưởng đến tâm trạng như thế nào?

Bệnh tuyến giáp có thể có tác động đến tâm trạng của người bệnh. Các triệu chứng phổ biến của bệnh tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, bao gồm tình trạng lo lắng hoặc trầm cảm. Nói chung, mức độ nghiêm trọng của bệnh tuyến giáp càng cao, tâm trạng càng có thể thay đổi nghiêm trọng. (2)

Trong trường hợp tuyến giáp hoạt động quá mức, được gọi là cường giáp, các triệu chứng tâm trạng có thể bao gồm:

• Lo lắng.
• Căng thẳng.
• Cáu gắt.

Trong trường hợp tuyến giáp hoạt động kém, được gọi là suy giáp, các triệu chứng tâm trạng có thể bao gồm:

• Trầm cảm.
• Mệt mỏi bất thường.

Mặc dù bệnh tuyến giáp có thể có tác động đến tâm trạng, hiếm khi những triệu chứng tâm trạng này là duy nhất và thường xuất hiện cùng với nhiều triệu chứng khác của bệnh tuyến giáp. Bệnh tuyến giáp thường liên quan đến các triệu chứng khác như:

• Thay đổi cân nặng bất thường, có thể là tăng hoặc giảm.
• Nhạy cảm đối với nhiệt độ nóng hoặc lạnh.
• Thay đổi về hoạt động ruột.
• Những biến đổi trong chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.

4. 4 bệnh lý về tuyến giáp thường gặp nhất

4.1 Cường giáp

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết ở cổ, đảm nhiệm vai trò quan trọng trong tạo ra hai loại hormone quan trọng thyroxine và triiodothyronine. Được tiết vào máu để điều hòa nhiều chức năng trong cơ thể. Tuyến giáp thực hiện công việc này thông qua việc sản xuất và tiết hormone thyroid.

Một vấn đề sức khỏe quan trọng liên quan đến tuyến giáp là bệnh cường giáp, xuất phát từ tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone thyroxine. Khi tình trạng này xảy ra, nhiều chức năng trong cơ thể tăng tốc đáng kể. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp của bệnh cường giáp:

• Giảm cân dù ăn uống đầy đủ
• Nhịp tim nhanh
• Mệt mỏi cực độ hoặc khó ngủ
• Run tay và yếu cơ
• Khó chịu với nhiệt độ ấm
• Đi tiêu thường xuyên

4.2 Suy giáp

Ngược lại với cường giáp là suy giáp. Suy giáp là khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone và các chức năng của cơ thể bạn chậm lại. Theo National Institutes of Health (NIH) (Viện Y tế Quốc gia) gợi ý rằng khoảng 5 trong số 100 người Mỹ từ 12 tuổi trở lên mắc bệnh suy giáp. Các triệu chứng phổ biến của rối loạn tuyến giáp này bao gồm:

• Tăng cân mà không dư thừa calo
• Khó chịu được nhiệt độ mát hơn
• Đau khớp và cơ
• Nhịp tim chậm lại
• Trầm cảm

4.3 Viêm tuyến giáp

Viêm tuyến giáp là thuật ngữ y học để chỉ “viêm tuyến giáp” và bao gồm một nhóm các rối loạn riêng lẻ gây viêm tuyến giáp. Những bệnh về tuyến giáp này là do tuyến giáp bị tấn công, trực tiếp gây viêm và tổn thương tế bào. Theo thông tin từ Thyroid.org, không có triệu chứng nào đặc trưng cho bệnh viêm tuyến giáp, nhưng các triệu chứng điển hình có thể bao gồm mệt mỏi, tăng cân, táo bón, khô da, trầm cảm và khó tập thể dục.

Do viêm tuyến giáp đại diện cho một nhóm tình trạng, việc điều trị có thể đa dạng. Một số phương pháp điều trị có thể bao gồm thuốc đối kháng beta, thuốc thay thế hormone tuyến giáp, kháng sinh hoặc điều trị bằng phẫu thuật.

4.4 Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp là khi các tế bào của tuyến giáp bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát. Ung thư tuyến giáp ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi nó phát triển, bạn có thể nhận thấy đau cổ hoặc họng, có khối u ở cổ, khó nuốt, thay đổi giọng nói hoặc ho.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, mỗi năm có khoảng 12.000 nam giới và 33.000 phụ nữ mắc bệnh ung thư tuyến giáp. May mắn thay, có những lựa chọn điều trị, bao gồm phẫu thuật, liệu pháp iốt phóng xạ, liệu pháp hormone tuyến giáp, hóa trị và điều trị bằng thuốc nhắm mục tiêu.

5. Chẩn đoán bệnh tuyến giáp

Đôi khi, bệnh tuyến giáp có thể khó chẩn đoán vì các triệu chứng dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. May mắn với công nghệ y khoa phát triển như ngày nay, việc có nhưng xét nghiệm giúp xác định xem các triệu chứng của bạn có phải do vấn đề về tuyến giáp gây ra không. Những xét nghiệm này bao gồm:

5.1 Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu để đánh giá và kiểm tra chức năng của tuyến giáp được đánh giá cao vì độ nhạy và tính chính xác của nó. Các chỉ số quan trọng sau khi xét nghiệm bao gồm T3, T4, FT3, FT4 và TSH (hormone kích thích tuyến giáp).

Thông qua đo lường hormone kích thích tuyến giáp, chúng ta có thể đưa ra đánh giá về hoạt động của tuyến giáp, xem xét liệu nó đang hoạt động bình thường hay có sự cố gắng của tuyến giáp. Bệnh cường giáp (tuyến giáp quá hoạt động) và suy giáp (tuyến giáp hoạt động yếu) có thể được chẩn đoán dựa trên kết quả xét nghiệm TSH.

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể thực hiện xét nghiệm một số kháng thể như Anti TPO hoặc Anti TG để chẩn đoán các bệnh tự miễn về tuyến giáp, như bệnh viêm tuyến giáp tự miễn Hashimoto hoặc viêm tuyến giáp tự miễn Graves.

Thông qua việc theo dõi và đánh giá những chỉ số này, chúng ta có thể kiểm tra sức kháng của tuyến giáp và nhận biết sự biến đổi trong chức năng của nó. Điều này có thể giúp trong việc chẩn đoán và quản lý các vấn đề về tuyến giáp một cách hiệu quả.

5.2 Siêu âm tuyến giáp

Xét nghiệm siêu âm tuyến giáp là phương pháp đầu tiên được sử dụng để kiểm tra tuyến giáp. Bằng cách sử dụng hình ảnh siêu âm, bác sĩ có thể dễ dàng quan sát vị trí và kích thước của tuyến giáp.

Siêu âm tuyến giáp là một phương pháp đơn giản và tiện lợi có thể thực hiện tại hầu hết các cơ sở y tế trang bị máy siêu âm.

5.3 Xạ hình tuyến giáp

Bệnh nhân được sử dụng một liều lượng i-ốt phóng xạ rất nhỏ (I131) để đánh giá sự hấp thu của các tế bào tuyến giáp. Các nguyên tố i-ốt phóng xạ này sau khi nhập vào cơ thể sẽ được tuyến giáp bao quanh.

Sau đó, tiến hành theo dõi các chất phóng xạ này để tạo hình ảnh phục vụ cho công việc chẩn đoán. Thông qua quá trình này, chúng ta có khả năng đánh giá cấu trúc của tuyến giáp và nhân giáp một cách trực quan và chính xác, nhằm phát hiện các dấu hiệu bất thường.

5.4 Kiểm tra độ tập trung của i-ốt

Bác sĩ yêu cầu bệnh nhân sử dụng một lượng i-ốt cố định trước khi thực hiện kiểm tra.

Nếu tuyến giáp có độ tập trung i-ốt cao, điều này có thể cho thấy nguyên nhân là bệnh cường giáp, trong đó tuyến giáp sản xuất ra quá nhiều hormone tuyến giáp. Ngược lại, nếu tuyến giáp không hấp thụ i-ốt đủ, điều này có thể cho thấy bệnh suy giáp, trong đó tuyến giáp sản xuất ra ít hormone tuyến giáp.

5.5 Sinh thiết

Kỹ thuật này thường được thực hiện khi có sự nghi ngờ về tình trạng ác tính của nhân giáp. Thủ tục này thường tiến hành thông qua việc sử dụng một kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm. Sau khi thu thập mẫu tế bào và dịch từ nhân giáp, bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định sự xuất hiện của bất thường. Xét nghiệm này thường được thực hiện để đặt chẩn đoán về tình trạng ung thư tuyến giáp.

6. Cách kiểm tra tuyến giáp tại nhà

Để kiểm tra tuyến giáp của bạn, bạn có thể thực hiện các bước sau bằng việc sử dụng một chiếc gương và một cốc nước: (3)

• Xác định vị trí tuyến giáp của bạn, nằm ở phía trước cổ, bên trên khí quản và bên dưới thanh quản.
• Ngẩng đầu lên và nhìn vào gương.
• Uống nước trong khi tiếp tục ngả đầu lên. Hãy theo dõi tuyến giáp của bạn trong quá trình nuốt nước.
• Tìm kiếm bất kỳ vết sưng hoặc cục u nào ở trên cổ. Bạn có thể thấy chúng khi bạn đang nuốt nước.

Hãy lặp lại động tác này một vài lần để kiểm tra tuyến giáp. Nếu bạn thấy bất kỳ cục u hoặc vết sưng nào, hãy liên hệ với bác sĩ của bạn để được tư vấn và kiểm tra chính xác hơn.

Bài kiểm tra này có thể giúp bạn tự thực hiện kiểm tra sơ bộ tuyến giáp của mình và nếu phát hiện bất thường, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được đánh giá kỹ hơn.

7. Điều trị các bệnh về tuyến giáp

7.1 Thuốc

Có nhiều loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh tuyến giáp khác nhau. Ví dụ:

• Suy giáp thường được điều trị bằng levothyroxine để thay thế hormone tuyến giáp. Tuy có thể xuất hiện tác dụng phụ như đau đầu hoặc tiêu chảy, nhưng chúng thường xảy ra khi dùng quá liều levothyroxine.
• Cường giáp thường được điều trị bằng thuốc kháng giáp như tapazole hoặc methimazole.
• Thuốc chẹn beta không phải là điều trị cho cường giáp, nhưng chúng giúp giảm triệu chứng do sự dư thừa hormone tuyến giáp.

7.2 Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp xem xét trong các trường hợp sau:

• Khi tuyến giáp phình to hoặc gây ra bướu cổ lớn.
• Gặp vấn đề nghiêm trọng về mắt do hoạt động tuyến giáp quá mức.
• Không phản ứng với các phương pháp điều trị khác.
• Trong trường hợp ung thư tuyến giáp.

7.3 I-ốt phóng xạ

I-ốt phóng xạ có thể sử dụng sau phẫu thuật để giảm nguy cơ tái phát và kiểm soát triệu chứng, đặc biệt khi không thể loại bỏ hoàn toàn ung thư tuyến giáp bằng phẫu thuật. Tác dụng phụ như mệt mỏi, đau khi nuốt, và khô miệng thường giảm đi sau vài tuần.

Khoa Nội tiết tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát hoạt động với đội ngũ chuyên gia và bác sĩ có kinh nghiệm trong việc khám, chẩn đoán, tư vấn, và điều trị các bệnh liên quan đến tuyến giáp, đái tháo đường, rối loạn nội tiết tố, bệnh to đầu chi, cũng như các bệnh nội tiết khác.

Ngoài sự giàu kinh nghiệm của đội ngũ y tế, khoa còn được trang bị các thiết bị hiện đại, nhập khẩu từ châu Âu, giúp việc thăm khám, chẩn đoán và điều trị trở nên chính xác và hiệu quả hơn. Chúng tôi cam kết cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho bệnh nhân và đảm bảo sự hồi phục nhanh chóng.

Bài viết đã cũng cấp về các bệnh tuyến giáp thường gặp, cách chẩn đoán và điều trị. Dựa vào những thông tin mà Bệnh viện chúng tôi cung cấp hy vọng bạn có thể phát hiện sớm ra bệnh. Đồng thời đến ngay cơ sở y tế có uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời tránh để lại những biến chứng nguy hiểm không mong muốn xảy ra.