Sỏi túi mật – Căn bệnh thầm lặng nguy hiểm!

Ở phương Tây, sỏi túi mật được hình thành chủ yếu từ cholesterol, còn tại Việt Nam, chủ yếu là sỏi sắc tố màu nâu hoặc đen do có nồng độ sắc tố mật cao. Sỏi túi mật có nhiều kích thước khác nhau, có khi chỉ nhỏ bằng hạt cát nhưng có khi to bằng một quả bóng golf, ở thể mềm hoặc rắn.

1. Nguyên nhân gây bệnh sỏi túi mật

Túi mật vốn là một túi nhỏ có màu xanh lam ở dưới của thùy gan phải, thông với đường mật qua ống túi mật. Túi mật có chức năng cô đặc và lưu trữ dịch mật do gan tiết ra. Khi ta ăn những thức ăn có dầu mỡ, túi mật sẽ co bóp đẩy dịch mật chứa trong đó vào đường mật, sau đó xuống tá tràng để trộn lẫn với thức ăn để tiêu hóa chất béo.

Sỏi túi mật có thể hình thành bởi nhiều nguyên nhân, nhưng đa phần do 2 nguyên nhân chính sau:

• Mật chứa quá nhiều cholesterol khiến phần cholesterol dư thừa hình thành các tinh thể tạo nên sỏi túi mật.
• Người bệnh bị xơ gan, nhiễm trùng đường mật khiến lượng bilirubin dư thừa hình thành nên sỏi túi mật.

2. Dấu hiệu cảnh báo bệnh sỏi túi mật

Bệnh sỏi túi mật gần như không có những biểu hiện cụ thể khi sỏi còn nhỏ. Chỉ khi kích thước sỏi lớn hơn dẫn tới việc viên sỏi kẹt trong ống dẫn mật đến ruột sẽ khiến cho túi mật khó co bóp, người bệnh bắt đầu có những dấu hiệu đau nhức vùng bụng phải.

Khi thấy những dấu hiệu sau, có thể nghi ngờ đang mắc sỏi túi mật và cần lập tức đi khám:

• Đau phần bụng trên bên phải trong 30 phút, gây co thắt hoặc đau kéo dài
• Đau ở lưng hoặc giữa hai xương bả vai phía bên phải
• Vàng da, vàng mắt
• Buồn nôn và nôn, có thể kèm sốt
• Đại tiện ra phân có màu như đất sét trắng

3. Những biến chứng nghiêm trọng của sỏi túi mật

Sỏi túi mật lâu ngày không những gây ra những cơn đau nhức dữ dội cho cơ thể mà còn có thể để lại nhiều biến chứng khôn lường cho người bệnh. Sỏi túi mật để lâu gây viêm nhiễm đường dẫn mật và túi mật, dẫn tới làm thủng các đường dẫn mật, rò mật, làm mật chảy vào dạ dày, đại tràng,… gây viêm tụy cấp.

Sỏi túi mật có thể gây viêm túi mật cấp tính, tình trạng rò rỉ mật gây viêm màng bụng cấp tính. Biến chứng này cực kỳ nguy hiểm, nếu không kịp thời can thiệp bằng ngoại khoa có thể khiến người bệnh bị sốc nhiễm khuẩn, thậm chí tử vong.

Sỏi túi mật có thể gây ứ nước túi mật, gây tắc túi mật, ứ mật lâu ngày làm ảnh hưởng đến nhu mô gan, nhiễm độc gan, tác động không tốt đến chức năng gan và có thể dẫn tới xơ gan.

4. Điều chỉnh chế độ ăn uống ngừa sỏi túi mật

Bên cạnh việc điều trị hợp lý thì bản thân người bệnh cũng cần phải xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, đủ chất.

• Bổ sung nhiều rau củ quả tươi sạch, các loại trái cây giàu vitamin, đặc biệt là vitamin B và C
• Nghệ, lá chanh có lợi cho mật, có thể bổ sung vào thức ăn hàng ngày. Ngoài ra, một số chất béo dễ tiêu hỗ trợ túi mật co bóp dễ dàng hơn cũng nên được thêm vào thực đơn như: bơ, mỡ gà, mỡ vịt.
• Giảm các nhóm thực phẩm chứa nhiều cholesterol như: lòng đỏ trứng gà, nội tạng động vật, ăn quá nhiều chất béo. Nên tránh cả những loại thức ăn, đồ uống như trà, cà phê, chocolate.

Ngoài ra, bên cạnh một thực đơn dinh dưỡng khoa học, người bệnh cần tăng cường vận động thể lực để kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa, giảm nguy cơ mắc sỏi túi mật. Một số môn thể thao đơn giản được khuyên nên thực hiện khoảng 30 phút mỗi ngày là: chạy bộ, đi bộ nhanh, dưỡng sinh, cầu lồng, yoga, bơi lội,…

Thời gian ăn đúng giờ, đủ 3 bữa mỗi ngày và không bỏ bữa giúp mật tiết ra đều, không lắng đọng lại tạo thành sỏi. Bên cạnh đó, việc kiểm tra sức khỏe và làm các xét nghiệm, siêu âm định kỳ cũng là giải pháp tối ưu nhất phòng ngừa các nguy cơ gây bệnh, bảo vệ sức khỏe toàn diện.