Kích thước nhân tuyến giáp ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

TTƯT. BSCKII TRẦN VĂN BÔNG

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Kích thước nhân tuyến giáp là một yếu tố quan trọng trong đánh giá nguy cơ và chẩn đoán các bệnh liên quan đến tuyến giáp. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu bạn đọc về kích thước nhân tuyến giáp, các loại nhân tuyến giáp, những yếu tố ảnh hưởng đến nhân tuyến giáp, cách chẩn đoán và điều trị. 

1. Kích thước nhân tuyến giáp được xác định như thế nào?

Nhân tuyến giáp hay còn được biết đến với tên gọi bướu nhân tuyến giáp, là hiện tượng phát triển không bình thường của các tế bào tuyến giáp, tạo thành khối đơn hoặc nhiều khối, có thể có dạng nang hoặc rắn bên trong tuyến giáp. Điều này dẫn đến sự thay đổi về cấu trúc và chức năng nội tiết của tuyến giáp. (1)

Kích thước nhân tuyến giáp được đo bằng phương pháp siêu âm để đánh giá và chẩn đoán các vấn đề liên quan đến hệ thống nhân và các cấu trúc khác trong cơ thể. Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò siêu âm để đo đường kính của nhân theo 3 chiều: chiều dọc, chiều ngang và chiều sâu.

• Chiều dọc: Đo đường kính của nhân từ mặt trước đến mặt sau.
• Chiều ngang: Đo đường kính của nhân từ trái sang phải.
• Chiều sâu: Đo đường kính của nhân từ trên xuống dưới.

Đo đường kính của nhân theo các chiều này sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình trạng của nhân và đưa ra các quyết định chẩn đoán và điều trị phù hợp. Để đo đường kính của nhân theo các chiều này, bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò siêu âm và đưa vào vùng nhân. Sau đó, họ sẽ đo đường kính của nhân theo các chiều để có thể đánh giá tình trạng của nhân và đưa ra các quyết định chẩn đoán và điều trị phù hợp.

2. Mối liên hệ giữa kích thước và nguy cơ ác tính của nhân tuyến giáp

Tỷ lệ mắc bệnh nhân tuyến giáp phụ thuộc vào dân số được nghiên cứu và phương pháp được sử dụng để phát hiện. Tỷ lệ phổ biến của bệnh nhân tuyến giáp tăng theo tuổi và tăng ở phụ nữ, cũng như ở những người bị thiếu iốt và sau khi tiếp xúc với bức xạ. Mặc dù hơn 90% các nhân tuyến giáp được phát hiện là tổn thương lành tính, tuy nhiên tính chất lành tính hay ác tính của nhân tuyến giáp là mối quan tâm hàng đầu ở người bệnh và bác sĩ trong việc đánh giá tiên lượng và điều trị cho người bệnh có nhân tuyến giáp.

Kích thước nhân tuyến giáp là một chỉ số quan trọng để đánh giá nguy cơ của bệnh. Nhưng, có một câu hỏi liệu có mối liên quan nào giữa kích thước nhân tuyến giáp và nguy cơ ác tính của nhân hay không? Đây là một câu hỏi đã được đặt ra và nghiên cứu với quy mô lớn và độ tin cậy cao.

Merica Shrestha và cộng sự đã tiến hành một nghiên cứu trong vòng 10 năm từ năm 2001 đến 2011, khảo sát trên 3013 bệnh nhân đã được thực hiện chọc hút kim nhỏ nhân tuyến giáp (FNA). Trong đó, 667 bệnh nhân được phẫu thuật, sau khi loại trừ bệnh nhân có kích thước nhân giáp nhỏ hơn 0.5cm, không làm FNA, không thực hiện siêu âm tiền phẫu thì còn lại 540 bệnh nhân với 695 nhân giáp. 540 bệnh nhân này được chia thành 3 nhóm theo kích thước nhân giáp tăng dần.

Kết quả nghiên cứu ghi nhận có 129/695 nhân giáp ác tính, chiếm tỉ lệ 18.6%. Nguy cơ ác tính không có sự khác biệt giữa 3 nhóm bệnh nhân (p=0.33). Kích thước trung bình giữa nhóm nhân giáp lành tính và ác tính tương ứng là 2.6cm và 2.7cm (p=0.15).

Một nghiên cứu khác, được cho là lớn nhất đến thời điểm này, cũng đã được tiến hành tại Mỹ trong thời gian kéo dài đến 15 năm (năm 1995- 2009), được đăng trên tạp chí JCEM vào năm 2013, đã khảo sát 4955 bệnh nhân với tổng cộng 7348 nhân giáp có kích thước >1cm được theo dõi và đánh giá dưới siêu âm, kỹ thuật FNA cũng như tiến hành phẫu thuật và giải phẫu bệnh.

Gần 5000 nhân giáp này cũng được chia thành 2 nhóm lớn theo kích thước, nhóm có kích thước 1.0 – 1.9cm (nhóm 1) và nhóm có kích thước từ 2cm (nhóm 2), trong đó nhóm 2 được chia thành 3 nhóm nhỏ hơn nữa theo kích thước tăng dần.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, kích thước nhân giáp ảnh hưởng đến nguy cơ ác tính theo kiểu phi tuyến tính (p < 0.01), nguy cơ ác tính tăng ở nhóm có kích thước nhân giáp có kích thước từ 2cm trở lên so với nhóm nhân giáp có kích thước từ 1cm- 1.9cm (với tỉ lệ nhân giáp ác tính ở nhóm 1 và nhóm 2 tương ứng là 10.5% và 15%, nhưng trong các phân nhóm theo kích thước tăng dần của nhóm 2, thì tỉ lệ này không thay đổi.

Tuy nhiên nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, tỷ lệ các loại ung thư như ung thư thể nang và các thể ung thư giáp hiếm gặp hơn lại tăng dần tương ứng với kích thước của nhân (p<0.01).

3. Phân loại kích thước nhân tuyến giáp

3.1 Kích thước nhân tuyến giáp nhỏ (<1cm)

Thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào và thường được theo dõi định kỳ bởi các chuyên gia y tế. Chỉ có một tỉ lệ nhỏ nhân tuyến giáp có khả năng gây ung thư. Do vậy, khi có biểu hiện của bệnh, bạn cần đi khám chuyên khoa để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời.

3.2 Kích thước nhân tuyến giáp vừa (1-4cm)

Kích thước này có thể gây ra một số triệu chứng như khó nuốt, cảm giác nghẹn cổ do áp lực lên các cơ quan xung quanh.

3.3 Kích thước nhân tuyến giáp lớn (>4cm)

Kích thước lớn hơn 4cm thường gây ra nhiều triệu chứng hơn, bao gồm khó thở, khó nuốt, cảm giác nghẹn, ho, và có nguy cơ biến chứng cao hơn, bao gồm áp xe lên các cơ quan xung quanh, ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp và tiêu hóa. (2)

Việc phân loại kích thước nhân tuyến giáp giúp xác định mức độ ảnh hưởng của khối u đến sức khỏe và quyết định liệu pháp điều trị phù hợp. Người bệnh nếu phát hiện nhân tuyến giáp dù là nhỏ hay lớn cũng cần thăm khám và theo dõi chặt chẽ bởi các chuyên gia y tế để đưa ra quyết định điều trị phù hợp nhất.

4. Hướng điều trị dựa trên kích thước nhân tuyến giáp

4.1 Điều trị nhân tuyến giáp kích thước nhỏ

Đối với nhân tuyến giáp kích thước nhỏ, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi định kỳ bằng siêu âm mỗi 6-12 tháng để theo dõi sự phát triển của khối u và đánh giá tình trạng sức khỏe của người bệnh.

4.2 Điều trị nhân tuyến giáp kích thước vừa

Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện theo dõi siêu âm thường xuyên để theo dõi sự biến đổi của khối u. Đồng thời làm các xét nghiệm chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) được khuyến nghị để xác định tính chất của khối u, giúp đưa ra quyết định điều trị chính xác.

4.3 Điều trị nhân tuyến giáp kích thước lớn

Nhân tuyến giáp kích thước lớn thường được đề xuất thực hiện xét nghiệm FNA để xác định tính chất của khối u. Cân nhắc phẫu thuật cắt bỏ nếu:

• Nhân tuyến giáp được xác định là ác tính.
• Nhân lành tính nhưng gây ra nhiều triệu chứng hoặc chèn ép các cơ quan lân cận, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Quyết định về liệu pháp điều trị cuối cùng cần được đưa ra dựa trên kết quả của các xét nghiệm và thăm khám cụ thể của người bệnh. 

5. Lưu ý quan trọng khi xử lý vấn đề về kích thước nhân tuyến giáp

Kích thước của khối u trong tuyến giáp chỉ là một phần trong quá trình đánh giá mức độ nguy hiểm của bệnh lý. Người bệnh cần xem xét nhiều yếu tố khác để đưa ra quyết định chẩn đoán và điều trị chính xác.

5.1 Kết hợp với các yếu tố khác

Để đánh giá toàn diện, cần kết hợp kích thước khối u với tuổi tác, giới tính, triệu chứng của người bệnh và kết quả của xét nghiệm chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA). Sự kết hợp này giúp xác định tính chất của khối u và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

5.2 Tham khảo ý kiến bác sĩ nội tiết

Để có thông tin và tư vấn cụ thể, quyết định điều trị tốt nhất, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa nội tiết. Bác sĩ sẽ có kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm để hướng dẫn bạn qua quá trình chẩn đoán và điều trị vấn đề liên quan đến tuyến giáp. Việc thăm khám và nhận tư vấn chuyên môn sẽ giúp bạn đưa ra quyết định thông minh và hiệu quả nhất trong việc quản lý vấn đề về kích thước nhân tuyến giáp.

Theo đề xuất mới nhất của Hiệp hội Tuyến Giáp Hoa Kỳ ATA năm 2015, người bệnh có nhân tuyến giáp chưa được làm FNA cũng như có kết quả FNA nhân tuyến giáp lành tính lần 1 và lần 2 nên theo dõi bằng siêu âm theo quy định sau:

• Kiểm tra mỗi 12 – 24 tháng với các nhân giáp lành tính hoặc nghi ngờ mức độ thấp hoặc trung bình trên siêu âm.
• Nếu có sự tăng 20% ở ít nhất 2 chỉ số về kích thước nhân giáp (với mức tăng tối thiểu là 2mm) hoặc thể tính khối nhân giáp tăng hơn 50%, tiến hành kiểm tra lại bằng FNA.
• Tiếp tục kiểm tra lại bằng FNA nếu có sự thay đổi về kích thước như trên ở các lần khám tiếp theo.

Nhân tuyến giáp là một bệnh phổ biến gồm 2 loại cơ bản là nang đơn nhân và nang đa nhân. Nó có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đối với sức khỏe người bệnh, nhất là khi kích thước của nang to lên. Nếu bạn lo lắng về nhân tuyến giáp, hãy đến khám chuyên khoa Nội tiết để được tư vấn và điều trị. Việc này sẽ giúp bạn:

• Nhận được đánh giá chuyên sâu về tình trạng sức khỏe của tuyến giáp và khối u.
• Được tư vấn về các phương pháp chẩn đoán và điều trị phù hợp.
• Xác định liệu pháp tiếp theo dựa trên thông tin chính xác và khoa học.

Việc thăm khám và tư vấn sớm sẽ giúp phát hiện và giải quyết vấn đề kịp thời, tăng cơ hội điều trị hiệu quả và giảm nguy cơ biến chứng. Chính vì vậy, người bệnh u tuyến giáp vui lòng liên hệ đến số Hotline của Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát để được tư vấn và đặt lich thăm khám về kích thước nhân tuyến giáp cũng như bệnh lý tuyến giáp.