Chụp cắt lớp vi tính CT chẩn đoán hình ảnh tiên tiến

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

ThS. BS VŨ VĂN TÂN

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ y tế, chụp cắt lớp vi tính CT không chỉ là một công cụ chẩn đoán mạnh mẽ mà còn là một phần quan trọng trong quy trình chăm sóc sức khỏe hiện đại. Việc hiểu rõ về quy trình và ứng dụng của chụp cắt lớp vi tính CT sẽ giúp mọi người cảm thấy tự tin và an tâm khi tiếp cận công nghệ y tế tiên tiến này.

1. Tìm hiểu về chụp cắt lớp vi tính CT là gì?

Chụp cắt lớp vi tính CT (Computerized Tomography) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại sử dụng tia X và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết, đa chiều của các cơ quan, mô trong cơ thể. So với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như X-quang, siêu âm, chụp CT mang lại nhiều ưu điểm vượt trội. (1)

Chụp cắt lớp vi tính CT là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại, mang lại nhiều ưu điểm trong lĩnh vực y tế. Đầu tiên, CT không gây đau và không xâm lấn, phù hợp cho nhiều đối tượng người bệnh. Hơn nữa, CT cung cấp hình ảnh chi tiết, sắc nét, đặc biệt là về phần cứng như xương, sọ não, mà các phương pháp khác như siêu âm hay X-quang không thể hiện.

Tốc độ chụp nhanh của CT cũng là một ưu điểm, giúp phù hợp cho các trường hợp y tế khẩn cấp hơn so với MRI. Hơn thế, CT còn có thể thực hiện trên người bệnh có cấy ghép kim loại trong cơ thể, trong khi MRI có những hạn chế với trường hợp này.

Tóm lại, chụp cắt lớp vi tính (CT) là một công cụ chẩn đoán hình ảnh mang lại nhiều lợi ích cho ngành y tế, mặc dù cũng có một số hạn chế cần được cân nhắc khi sử dụng.

Tham khảo thêm: Chụp MRI và CT scan để phát hiện bệnh gì? (Tham vấn y khoa: TS. BS Trần Chí Cường – Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TP.HCM – Giám đốc BV Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ. Nguồn: Video AloBacsi)

2. Khi nào nên sử dụng phương pháp chụp cắt lớp vi tính CT

CT là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại, được ứng dụng rộng rãi và có ý nghĩa quan trọng trong lĩnh vực y tế. Nó sử dụng tia X để chụp lớp cắt ngang cơ thể, tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc bên trong, giúp bác sĩ chẩn đoán chấn thương hoặc bệnh lý, hỗ trợ điều trị và theo dõi bệnh. CT có thể được sử dụng để:

• Phát hiện ung thư, hỗ trợ lập kế hoạch điều trị và theo dõi quá trình điều trị ung thư theo các giai đoạn.
• Kiểm tra chấn thương bên trong đầu, hệ thống xương và cơ quan nội tạng, tình trạng chảy máu trong do tai nạn hoặc nguyên nhân khác.
• Xác định vị trí và nguyên nhân nhiễm trùng.
• Xác định vị trí cục máu đông dẫn đến đột quỵ, xuất huyết hoặc các tình trạng khác.
• Chụp chẩn đoán các vấn đề mạch máu và tim như bệnh động mạch vành, chứng phình động mạch.
• Chẩn đoán các rối loạn cơ xương như loãng xương, u xương, gãy xương.
• Phát hiện và theo dõi các bệnh lý phổi như viêm phổi, khí phế thủng, tắc mạch phổi, viêm phổi tắc nghẽn mạn tính, xơ phổi, u phổi.
• Kiểm tra tình trạng sỏi thận và bàng quang.
• Phát hiện chức năng não bất thường, suy giảm nhận thức hoặc nguyên nhân gây suy giảm nhận thức.
• CT cùng với X-quang là phương pháp phổ biến nhất để chẩn đoán hình ảnh ngực. CT cũng được sử dụng để hỗ trợ quá trình sinh thiết, xạ trị và phẫu thuật, ví dụ như các ca phẫu thuật phức tạp ở não và cột sống, cấy ghép tạng.

3. Các bước chụp cắt lớp vi tính CT

Trải nghiệm quy trình chụp cắt lớp vi tính CT an toàn và nhanh chóng:

3.1 Chuẩn bị cho quá trình chụp CT

Để đảm bảo an toàn và chất lượng hình ảnh chụp CT tốt nhất, bạn cần thực hiện một số bước chuẩn bị đơn giản: (2)

• Cởi bỏ trang sức và các vật dụng bằng kim loại: Bất kỳ vật dụng nào bằng kim loại như dây chuyền, nhẫn, đồng hồ,… đều có thể gây nhiễu ảnh, ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh chụp.
• Thay trang phục chụp của phòng khám/bệnh viện: Bạn sẽ được cung cấp một bộ áo choàng y tế rộng rãi, thoải mái để thay trước khi chụp.
• Thông báo cho kỹ thuật viên về tình trạng sức khỏe: Hãy chia sẻ với kỹ thuật viên về bất kỳ vấn đề sức khỏe nào bạn đang gặp phải, bao gồm dị ứng thuốc, tiền sử bệnh lý, phụ nữ mang thai,… để được hỗ trợ tốt nhất.

3.2 Thực hiện chụp CT

Bạn sẽ được hướng dẫn nằm ngửa thoải mái trên bàn chụp cắt lớp vi tính CT. Kỹ thuật viên sẽ điều chỉnh vị trí cơ thể của bạn sao cho phù hợp với vùng cần chụp. Trong quá trình chụp, bạn cần giữ nguyên tư thế theo hướng dẫn của kỹ thuật viên để đảm bảo hình ảnh chụp rõ nét. Đối với một số vùng chụp như ngực hoặc bụng, bạn có thể được yêu cầu nín thở trong vài giây để cho hình ảnh rõ nét hơn.

Quá trình chụp CT thường chỉ mất từ 3 đến 5 phút, tuy nhiên có thể lâu hơn tùy thuộc vào mục đích chẩn đoán và vùng cần chụp.

3.3 Nhận kết quả

Chờ lấy kết quả: Sau khi chụp, bạn sẽ được yêu cầu chờ đợi trong khoảng 20 – 30 phút để lấy kết quả. Trong một số trường hợp, có thể cần thêm thời gian để hội chẩn với bác sĩ.
Giải thích kết quả: Bác sĩ sẽ giải thích chi tiết về kết quả chụp CT, bao gồm các hình ảnh chụp, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị phù hợp (nếu có).

4. Những lưu ý khi chụp cắt lớp CT

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho quy trình chụp cắt lớp vi tính CT, bạn cần lưu ý một số thông tin quan trọng trước, trong và sau khi chụp:

4.1 Trước khi chụp CT

Hãy chia sẻ với bác sĩ hoặc kỹ thuật viên về bất kỳ vấn đề sức khỏe nào bạn đang gặp phải, bao gồm dị ứng thuốc, tiền sử bệnh lý, phụ nữ mang thai hoặc nghi ngờ mang thai,… Nếu bạn được chỉ định tiêm thuốc cản quang, hãy nhịn ăn 4-6 tiếng trước khi chụp và uống nhiều nước. Một số trường hợp đặc biệt như trẻ em hoặc người bệnh có vấn đề về tiêu hóa có thể có hướng dẫn khác về việc nhịn ăn và uống nước.

Nếu bạn có tiền sử dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là thuốc cản quang, hãy báo cho bác sĩ biết. Cởi bỏ trang sức, đồng hồ, kẹp tóc và các vật dụng kim loại khác có thể gây nhiễu ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh chụp. Nên có người thân đi cùng bạn trong quá trình chụp cắt lớp vi tính CT để hỗ trợ và chăm sóc sau khi chụp.

4.2 Trong khi chụp CT

Trong khi chụp, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của kỹ thuật viên. Hãy nằm yên trên bàn chụp và phối hợp với kỹ thuật viên khi được yêu cầu. Nếu bạn cảm thấy bất kỳ khó chịu nào trong quá trình chụp, hãy báo cho kỹ thuật viên ngay lập tức.

4.3 Sau khi chụp CT

Sau khi chụp cắt lớp vi tính CT người bệnh cần:

• Uống nhiều nước để giúp cơ thể đào thải thuốc cản quang ra khỏi cơ thể.
• Sau khi tiêm thuốc cản quang, bạn cần được theo dõi tại khu vực chụp trong khoảng 30 phút để kịp thời phát hiện và xử trí các tác dụng phụ nếu có.
• Sau khi rút kim tiêm thuốc cản quang, hãy dùng bông gòn và băng ép chặt vị trí tiêm trong 5-10 phút để hạn chế chảy máu.
• Nếu bạn không gặp bất kỳ vấn đề gì sau khi theo dõi tại cơ sở y tế, bạn có thể về nhà và sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, hãy chú ý theo dõi cơ thể và thông báo cho bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào.
• Tránh làm ướt hoặc tác động mạnh lên vị trí tiêm trong vòng 24 giờ.

5. Phương pháp chụp cắt lớp vi tính CT có hại không?

Trong thế giới y học hiện đại, câu hỏi về tác động của chụp cắt lớp vi tính CT đối với sức khỏe luôn thu hút sự quan tâm của nhiều người. Kỹ thuật chụp CT sử dụng bức xạ ion hóa, một loại bức xạ có khả năng xuyên qua cơ thể để tạo ra hình ảnh chi tiết bên trong cơ thể. Điều này đã khiến nhiều người lo lắng về tác động tiềm ẩn của quá trình này.

Tuy nhiên, trong thực tế, quá trình chụp cắt lớp vi tính CT được kiểm soát và điều chỉnh chặt chẽ bởi các chuyên gia y tế. Bác sĩ và kỹ thuật viên chịu trách nhiệm đảm bảo rằng lượng bức xạ mà người bệnh tiếp xúc được duy trì ở mức an toàn. Họ tuân thủ các quy định và khuyến cáo về khoảng cách giữa các lần chụp, đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh.

Thêm vào đó, kỹ thuật viên cũng luôn nỗ lực để giảm thiểu lượng bức xạ sử dụng trong quá trình chụp, đảm bảo rằng quy trình này không gây hại cho sức khỏe của người bệnh. Với sự chuyên nghiệp và quan tâm đến sức khỏe của mỗi người bệnh, quá trình chụp CT không chỉ mang lại thông tin chẩn đoán chính xác mà còn đảm bảo an toàn và tin cậy trong việc chăm sóc sức khỏe.

Chụp cắt lớp vi tính (CT) là một công cụ chẩn đoán hình ảnh vô cùng hữu ích trong y học hiện đại. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn về những ảnh hưởng tiềm ẩn của quá trình này đối với sức khỏe. Thực tế, việc tiếp xúc quá nhiều với bức xạ trong quá trình chụp CT có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh. Nhưng điều này không nên khiến chúng ta quá lo lắng.

So với lợi ích mà chụp cắt lớp vi tính CT mang lại trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh, nguy cơ gặp rủi ro là không đáng kể. Tuy nhiên, với phụ nữ mang thai, việc tiếp xúc với bức xạ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Vì vậy, trước khi chụp CT, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ biết nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai, để được tư vấn và điều chỉnh phương pháp phù hợp.

Ngoài ra, việc chụp CT nhiều lần trong một khoảng thời gian ngắn cũng có thể làm tăng lượng bức xạ mà cơ thể tiếp xúc, tiềm ẩn nguy cơ cao hơn gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy, người bệnh chỉ nên chụp CT khi thực sự cần thiết và tuân thủ theo sự chỉ định của bác sĩ. Trước khi chụp CT, cần thông báo với bác sĩ nếu đã chụp trong khoảng 6 tháng gần đây, để được tư vấn và cân nhắc phương án an toàn nhất.

Với sự phát triển của y học và công nghệ, chụp CT đã trở thành một phương pháp chẩn đoán hình ảnh vô cùng quan trọng. Thế nhưng, chúng ta cũng cần nhận thức rõ về những ảnh hưởng tiềm ẩn của nó, để có thể chủ động phòng ngừa và sử dụng phương pháp này một cách an toàn và hiệu quả nhất.

Nếu quý khách có bất kỳ thắc mắc nào về chụp cắt lớp vi tính CT, hãy liên hệ ngay đến số Hotline của Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát. Đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa sẽ sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ quý khách một cách tận tình và chuyên nghiệp nhất.