Rối loạn tuyến giáp là bệnh lý không thể xem thường

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

TTƯT. BSCKII TRẦN VĂN BÔNG

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Khi rối loạn tuyến giáp, sẽ làm ảnh hưởng đến các hoạt động trao đổi chất của cơ thể cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cùng Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát tìm hiểu chi tiết về bệnh lý rối loạn tuyến giáp qua bài chia sẻ dưới đây.

1. Rối loạn tuyến giáp là gì?

Hormone tuyến giáp chịu trách nhiệm chuyển hóa các chất trong cơ thể và đồng thời kích thích cơ chế sinh trưởng, phát triển, và sản sinh của các tế bào. Tình trạng thiếu hoặc thừa hormone ở tuyến giáp có thể gây ra vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là trong trường hợp mang thai và ở trẻ nhỏ.

Rối loạn tuyến giáp là nhóm bệnh lý ảnh hưởng đến tuyến giáp, có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến chức năng và cấu trúc của nó. Chức năng của tuyến giáp phụ thuộc vào cơ chế phản hồi ngược từ não. Khi nồng độ hormone giảm, vùng hạ đồi sẽ sản xuất hormone kích thích tuyến yên, giải phóng hormone TSH, kích thích tuyến giáp.

Ở trẻ nhỏ, suy giáp bẩm sinh nếu không được bổ sung đủ hormone có thể gây ra các vấn đề trên thần kinh, đặc biệt là nguy cơ đần độn và phát triển kém cả về thể chất lẫn tinh thần. Bởi vì tuyến giáp chịu sự kiểm soát của tuyến yên và vùng hạ đồi, rối loạn ở những khu vực này cũng có thể tác động đến chức năng của tuyến giáp.

2. 5 loại rối loạn tuyến giáp thường gặp

Các loại rối loạn tuyến giáp thường gặp và hay xảy ra ở những người mắc bệnh tuyến giáp bao gồm: (1)

2.1 Suy giáp

Suy giáp là hậu quả của việc tuyến giáp không sản xuất đủ hormone cần thiết. Tình trạng này có thể xuất phát từ vấn đề trong tuyến giáp, tuyến yên, hoặc vùng dưới đồi.

Một số triệu chứng của suy giáp có thể bao gồm:

• Mệt mỏi
• Khả năng tập trung giảm
• Da khô
• Táo bón
• Cảm giác lạnh
• Giữ nước
• Đau cơ và khớp
• Trạng thái trầm cảm
• Kinh nguyệt kéo dài quá mức ở phụ nữ

Một số nguyên nhân phổ biến của suy giáp bao gồm:

• Viêm tuyến giáp Hashimoto (một bệnh tự miễn dịch gây viêm tuyến giáp)
• Kháng hormone tuyến giáp
• Các loại viêm tuyến giáp khác (như viêm tuyến giáp cấp tính và viêm tuyến giáp sau sinh)

2.2 Cường giáp

Bệnh cường giáp mô tả sự sản xuất quá mức hormone tuyến giáp, là một tình trạng ít phổ biến hơn bệnh suy giáp. Các triệu chứng của bệnh suy giáp thường liên quan đến sự gia tăng chuyển hóa, và trong trường hợp nhẹ, có thể không có triệu chứng rõ ràng.

Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh cường giáp có thể bao gồm:

• Lo lắng
• Nhịp tim nhanh
• Mệt mỏi
• Không dung nạp nhiệt
• Tăng tiết mồ hôi
• Giảm cân không ý muốn

Một số nguyên nhân phổ biến của bệnh cường giáp bao gồm:

• Bệnh Graves (bướu độc lan toả)
• Bướu cổ đa nhân độc
• Các nốt tuyến giáp biểu hiện quá mức hormone tuyến giáp
• Tiêu thụ quá mức i-ốt

2.3 Bướu cổ

Bướu cổ chỉ đơn giản là sự phì đại của tuyến giáp, không phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Bướu cổ không phải là một bệnh cụ thể mà là một tình trạng về kích thước của tuyến giáp. Nó có thể liên quan đến suy giáp, cường giáp, hoặc chức năng tuyến giáp bình thường.

2.4 Nốt tuyến giáp

Các nốt là cục u hoặc khối bất thường trong tuyến giáp. Chúng có thể xuất phát từ u nang lành tính, khối u lành tính, hoặc ít phổ biến hơn, từ ung thư tuyến giáp. Các nốt có thể tồn tại dưới dạng một hoặc nhiều cục u và có thể có kích thước khác nhau. Nếu các nốt trở nên quá lớn, chúng có thể gây ra các triệu chứng liên quan đến việc chèn ép các cấu trúc lân cận.

2.5 Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp phổ biến hơn nhiều ở phụ nữ hơn so với nam giới. Những người ung thư tuyến giáp dưới 55 tuổi chiếm khoảng 2/3. Có nhiều dạng ung thư tuyến giáp khác nhau, phụ thuộc vào loại tế bào cụ thể trong tuyến giáp đã trở thành ung thư. Đa số các trường hợp ung thư tuyến giáp có tiên lượng lạc quan và tỷ lệ sống sót cao, đặc biệt khi được chẩn đoán ở giai đoạn sớm.

3. Rối loạn tuyến giáp được chẩn đoán như thế nào?

Bên cạnh việc thu thập thông tin về tiền sử bệnh và thực hiện kiểm tra tuyến giáp sơ bộ, các xét nghiệm chuyên sâu đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán các vấn đề mà tuyến giáp đang gặp phải. (2)

Kiểm tra máu thường được tiến hành để đo lường hàm lượng hormone tuyến giáp và TSH. Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm máu khác để phát hiện kháng thể chống mô tuyến giáp, bao gồm đo lường kháng thể như thyroglobulin, thyroperoxidase hoặc kháng thể kích thích thụ thể TSH.

Siêu âm thường được sử dụng khi phát hiện các u nang hoặc phì đại trong tuyến giáp. Siêu âm có thể giúp định hình mô trong tuyến và thường phát hiện các u nang hoặc vùng bị vôi hóa. Tuy nhiên, kiểm tra siêu âm không thể phân biệt rõ ràng giữa khối u lành tính và khối u ác tính.

Quét tuyến giáp bằng i-ốt phóng xạ thường được thực hiện để đánh giá chức năng của các u nang trong tuyến giáp. Khi cung cấp i-ốt đánh dấu phóng xạ, tuyến giáp là nơi duy nhất trong cơ thể hấp thụ nó. Xét nghiệm hình ảnh thông thường sẽ chỉ ra mức độ hấp thu i-ốt phóng xạ của tuyến giáp. Các khu vực hoặc u nang sản xuất hormone dư thừa (gọi là tăng cường chức năng) sẽ hấp thu i-ốt mạnh hơn và được gọi là các vùng “nóng”. Ngược lại, các khu vực được gọi là “lạnh” thể hiện sự hấp thu i-ốt giảm và không sản xuất ra hormone dư thừa. Các u “lạnh” đôi khi có thể biểu hiện bệnh ung thư.

Chọc hút và sinh thiết bằng kim nhỏ là các kỹ thuật lấy mẫu tế bào hoặc mô từ tuyến giáp để kiểm tra và đưa ra chẩn đoán. Bác sĩ chuyên về chẩn đoán bệnh sẽ đánh giá mẫu mô này. Chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) sử dụng một cây kim mỏng để lấy mẫu tế bào từ tuyến giáp. Lấy mẫu tế bào để sinh thiết được kết hợp với hình ảnh siêu âm để hướng dẫn quá trình FNA.

4. Điều trị rối loạn tuyến giáp

4.1 Điều trị bằng thuốc

Thuốc có thể được sử dụng để điều chỉnh mức độ hormone trong cơ thể. Trong trường hợp thiếu hụt hormone tuyến giáp (suy giáp), người bệnh có thể dùng các loại thuốc tây để thay thế. Thường thì hormone được tổng hợp thành viên uống. Ngược lại, khi có vấn đề về cường giáp, có thể sử dụng thuốc để kiểm soát quá trình sản xuất hormone tuyến giáp hoặc ngăn chặn sự phóng thích của hormone.

Bác sĩ cũng có thể kê đơn thêm các loại thuốc khác để hỗ trợ và kiểm soát các triệu chứng của cường giáp, như làm giảm tăng nhịp tim. Trong trường hợp cường giáp không được kiểm soát bằng thuốc, phương pháp điều trị có thể bao gồm loại bỏ tuyến giáp thông qua phẫu thuật hoặc sử dụng phóng xạ.

4.2 Phẫu thuật tuyến giáp

Can thiệp phẫu thuật thường được áp dụng khi cần loại bỏ các bướu lớn trong tuyến giáp hoặc u cường chức năng của nó. Điều này rất quan trọng đối với những bệnh nhân có nguy cơ gây ra ung thư tuyến giáp. Nếu tuyến giáp bị loại bỏ hoàn toàn, sau phẫu thuật cần phải sử dụng hormone tuyến giáp tổng hợp để bù đắp.

Phẫu thuật cũng có thể được áp dụng trong trường hợp bệnh lý Graves (loại bỏ một phần tuyến giáp) và thường là lựa chọn trước khi thực hiện liệu pháp phóng xạ hoặc sử dụng thuốc kháng giáp. Tuy nhiên, hiện nay cách điều trị này ít được ứng dụng.

5. Biện pháp phòng ngừa rối loạn tuyến giáp

Để ngăn chặn sự tiến triển nặng của bệnh, ngoài việc:

• Chế độ ăn uống: Điều này giúp cải thiện năng lượng cơ thể. Bệnh nhân thường gặp vấn đề về sự mệt mỏi và buồn ngủ liên tục, vì vậy việc chia nhỏ bữa ăn, đủ dinh dưỡng sẽ giúp cung cấp năng lượng cần thiết.
• Tái khám và xét nghiệm định kỳ là cách để theo dõi tình trạng sức khỏe và phát hiện sớm bất kỳ biến đổi nào.
• Vệ sinh khi chuẩn bị thức ăn để đảm bảo sức khỏe của người bệnh.
• Tập luyện thể chất thường xuyên là cách tăng cường sức khỏe và đốt cháy năng lượng trong cơ thể, cũng như giúp giảm cân và stress.
• Thực hành yoga, thiền và hít thở sâu là phương pháp giảm căng thẳng và lo lắng, thường kết hợp với âm nhạc nhẹ để thư giãn cơ thể.
• Đảm bảo có đủ giấc ngủ và tạo môi trường ngủ tốt, tránh sử dụng caffeine sau 6 giờ tối để đảm bảo không ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Bài viết trên đã giải đáp đầy đủ về các rối loạn tuyến giáp để bạn có thể tham khảo. Hiện Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát đang cung cấp gói dịch vụ khám tổng quát và điều trị các vấn đề liên quan đến tuyến giáp với hiệu quả cao. Đội ngũ y bác sĩ hàng đầu cùng với trang thiết bị hiện đại hỗ trợ bệnh nhân trong điều trị và phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả nhất.

Để thuận tiện trong việc thăm khám và không cần phải chờ đợi lâu, quý khách hàng vui lòng liên hệ hotline 086 977 5115 để nhận được tư vấn và đặt lịch thăm khám miễn phí.

Hoặc liên hệ với bệnh viện qua các kênh thông tin truyền thông:

• Fanpage: fb.com/benhvienhongphat
• Website: https://benhvienhongphat.vn
• Zalo: https://zalo.me/benhvienhongphat