Những điều cần biết về estrogen đối với cơ thể phụ nữ

Nội tiết tố nữ chẳng hạn như estrogen đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe tổng thể và vẻ đẹp của phụ nữ. Nhưng một số chị em phụ nữ chưa biết vai trò của nội tiết tố này đối với cơ thể. Cùng Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát tìm hiểu về hormone estrogen qua bài viết dưới đây.

1. Estrogen là gì?

Estrogen hay còn gọi là nội tiết tố nữ, là nhóm hormone quan trọng đóng vai trò trong sự phát triển sinh sản và tình dục ở phụ nữ, là một trong những hormone giới tính quan trọng nhất. Nó được sản xuất chủ yếu bởi buồng trứng của phụ nữ, mặc dù tuyến thượng thận và tế bào mỡ cũng đóng góp một lượng nhỏ.

Ngoài việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, estrogen ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cơ thể. Nó đóng vai trò trong đường sinh sản, đường tiết niệu, tim mạch, xương, vú, da, tóc, màng nhầy, cơ xương chậu và não. Estrogen có ảnh hưởng đến các đặc điểm sinh dục thứ cấp như lông mu và lông nách, bắt đầu phát triển khi nồng độ estrogen tăng cao. Nó cũng ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan, bao gồm hệ cơ xương, tim mạch và não.

Sự cân bằng chính xác của estrogen đóng vai trò quan trọng trong duy trì sức khỏe toàn diện của phụ nữ. Thay đổi đột ngột trong mức độ hormone này có thể tác động lớn đến nhiều khía cạnh của cơ thể và tâm trạng của phụ nữ.

2. Các loại estrogen khác nhau

Thực tế cơ thể sản xuất ba loại estrogen khác nhau, và chúng thay đổi theo giai đoạn cuộc đời:

Estrone (E1): Xuất hiện chủ yếu sau thời kỳ mãn kinh, estrone được tạo ra từ tế bào mỡ và có vai trò trong duy trì năng suất estrogen sau khi buồng trứng ngừng hoạt động.

Estradiol (E2): Đây là loại estrogen chủ yếu được sản xuất trong buồng trứng, đặc biệt là trong giai đoạn sinh sản. Estradiol đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và sự phát triển của các đặc điểm nữ tính như vú và cơ xương chậu.

Estriol (E3): Loại estrogen này thường xuất hiện ở mức cao trong thai kỳ và là một dạng ít mạnh mẽ hơn so với estradiol. Estriol được tạo ra chủ yếu bởi buồng trứng và tế bào mỡ.

3. Hormone estrogen có vai trò gì trong cơ thể?

Là một loại hormone, nội tiết tố nữ (chủ yếu là estradiol) ảnh hưởng đến nhiều phần của cơ thể thông qua sự tương tác với các thụ thể hormone estrogen. (1)

Phát triển giới tính: nội tiết tố nữ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và tăng trưởng của cơ quan sinh sản, bao gồm âm đạo, tử cung, và ngực. Nó cũng đóng vai trò trong sự phát triển của lông mu và lông nách ở tuổi dậy thì, và những biến đổi này thường là dấu hiệu của chu kỳ kinh nguyệt sắp đến.

Chu kỳ kinh nguyệt: nội tiết tố nữ đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành niêm mạc tử cung hàng tháng để chuẩn bị cho quá trình mang thai. Khi không có thai, niêm mạc này sẽ bong ra, gây ra chu kỳ kinh nguyệt.

Sự phát triển của xương và sức khỏe: nội tiết tố nữ quản lý quá trình phát triển khỏe mạnh của xương và đồng thời giữ cho quá trình luân phiên xương ổn định, bảo vệ khỏi tình trạng mất xương. Trong giai đoạn mãn kinh, khi nồng độ nội tiết tố nữ giảm, phụ nữ có thể mất xương đáng kể, tăng nguy cơ chứng loãng xương.

Sức khỏe tim mạch: nội tiết tố nữ giúp bảo vệ tim mạch bằng cách duy trì sự khỏe mạnh của mạch máu, kiểm soát cholesterol và giảm nguy cơ viêm nhiễm. Tác động tích cực này đặc biệt quan trọng ở phụ nữ tiền mãn kinh.

Quản lý tâm trạng: Estrogen có ảnh hưởng đến cấu trúc não, tương tác giữa các tế bào não và có vai trò quan trọng trong sản xuất serotonin – chất dẫn truyền tâm trạng. Sự giảm sản xuất serotonin liên quan đến nồng độ nội tiết tố nữ thấp có thể góp phần vào chứng trầm cảm sau sinh và trong thời kỳ mãn kinh.

4. Triệu chứng và nguyên nhân gây ra nồng độ estrogen cao

4.1 Triệu chứng

Nồng độ nội tiết tố nữ tăng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe và thường xuất hiện ở những người mắc sự thống trị của estrogen. Các nguyên nhân khác bao gồm béo phì, căng thẳng và các tình trạng sức khỏe như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). (2)

Các triệu chứng của nồng độ nội tiết tố nữ cao bao gồm:

• Đầy hơi và tăng cân
• Đau vú
• Thay đổi thời kỳ, bao gồm các triệu chứng hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS)
• Tâm trạng thất thường và các vấn đề về trí nhớ
• Mất ngủ
• Rối loạn chức năng tình dục

4.2 Nguyên nhân

Mức nội tiết tố nữ có thể tăng cao trong cơ thể của bạn vì:

• Cơ thể bạn đang sản xuất lượng estrogen quá mức.
• Bạn đang tiếp nhận lượng estrogen quá nhiều từ loại thuốc bạn đang sử dụng.
• Cơ thể bạn không loại bỏ nội tiết tố nữ như bình thường.

Nhiều yếu tố có thể góp phần làm tăng mức estrogen, bao gồm:

• Thuốc: Sử dụng hormone như thuốc tránh thai hoặc hormone tăng mức estrogen có thể gây tăng estrogen trong cơ thể, và thường cần thời gian để điều chỉnh liều lượng.
• Chất béo trong cơ thể: Mô mỡ sản xuất estrogen, vì vậy tỷ lệ mỡ cơ thể cao có thể dẫn đến tăng nội tiết tố nữ.
• Căng thẳng: Hormone cortisol sản xuất để đối phó với căng thẳng có thể giảm sản xuất progesterone, làm tăng estrogen.
• Rượu: Uống quá nhiều rượu có thể làm tăng nồng độ estrogen và làm giảm khả năng loại bỏ nó từ cơ thể.
• Vấn đề về gan: Gan loại bỏ estrogen, nhưng nếu gan không hoạt động bình thường, estrogen có thể tích tụ. Các vấn đề như thiếu enzym tiêu hóa, vi khuẩn có hại trong ruột, hàm lượng magiê thấp và thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống cũng có thể ngăn gan loại bỏ estrogen dư thừa.
• Xenoestrogen tổng hợp: Hóa chất như BPA và phthalates trong môi trường có thể tăng estrogen khi chúng vào cơ thể, và chúng có thể có trong nhiều sản phẩm hàng ngày như nhựa và các sản phẩm gia dụng.

5. Phương pháp xét nghiệm estrogen

Có 2 phương pháp chính xét nghiệm estrogen là:

Xét nghiệm máu: Thu thập mẫu máu từ tĩnh mạch ở cánh tay thường được thực hiện bằng một cây kim nhỏ. Khi kim được đưa vào, một lượng nhỏ máu sẽ được hút vào ống nghiệm hoặc lọ. Có thể bạn sẽ cảm nhận một chút nhức nhối khi kim đâm vào hoặc rút ra. Đối với xét nghiệm này người bệnh không cần nhịn ăn trước kho lấy máu. Khoảng 2h sau khi đưa về phòng thí nghiệm sẽ có kết quả.

Xét nghiệm nước tiểu: Bạn cần tổng hợp toàn bộ nước tiểu của mình trong khoảng thời gian 24 giờ, thực hiện xét nghiệm mẫu nước tiểu 24 giờ. Bạn sẽ nhận được một hộp đựng đặc biệt để lấy mẫu và hướng dẫn cách thực hiện và bảo quản mẫu.Bác sĩ sẽ chỉ định thời gian bắt đầu cho quá trình này. Các bước kiểm tra thường bao gồm:

• Bắt đầu bằng cách đi tiểu vào bồn cầu như bình thường và không thu thập mẫu nước tiểu này. Ghi lại thời gian bạn đi tiểu.
• Trong suốt 24 giờ tiếp theo, hãy thu thập toàn bộ nước tiểu của bạn vào hộp đựng.
• Trong thời gian thu thập, bảo quản hộp đựng nước tiểu trong tủ lạnh hoặc ngăn mát có đá.
• Sau 24 giờ từ thời điểm bắt đầu xét nghiệm, cố gắng đi tiểu nếu có thể. Đây là lần cuối cùng bạn lấy mẫu nước tiểu cho xét nghiệm.
• Đưa mẫu nước tiểu cho bác sĩ để thực hiện xét nghiệm.

6. Điều trị estrogen cao như thế nào?

Các biện pháp điều trị mà chuyên gia khuyến nghị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra mức nội tiết tố nữ cao trong cơ thể của bạn. Trong một số trường hợp, thay đổi lối sống có thể mang lại hiệu quả. Nếu nồng độ nội tiết tố nữ cao tăng nguy cơ mắc ung thư hoặc làm tăng nặng thêm bệnh ung thư bạn đã mắc, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị tích cực hơn.

Hầu hết trường hợp, có rất ít loại thuốc trực tiếp giảm lượng estrogen. Thông thường, quan trọng là xác định nguyên nhân cơ bản và điều trị nguyên nhân đó trước hết.

6.1 Cách sống

Thực hiện một số thay đổi trong lối sống có thể giúp giảm mức estrogen của bạn. Nhà cung cấp dịch vụ có thể khuyến cáo bạn nên:

• Giảm tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể: Giảm lượng mỡ trong cơ thể có thể giảm lượng estrogen mà tế bào mỡ tiết ra. Nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để tìm cách giảm tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể một cách an toàn và đảm bảo nhận đủ chất dinh dưỡng.
• Giảm căng thẳng: Giảm lượng hormone căng thẳng mà cơ thể sản xuất có thể giúp duy trì cân bằng giữa estrogen và progesterone.
• Ăn một chế độ ăn lành mạnh: Chế độ ăn ít chất béo, giàu chất xơ và thấp đường có thể hỗ trợ gan trong việc xử lý nội tiết tố nữ hiệu quả hơn.
• Hạn chế uống rượu: Loại bỏ hoặc giảm thiểu uống rượu có thể giúp gan loại bỏ estrogen hiệu quả hơn.
• Giảm tiếp xúc với xenoestrogen tổng hợp: Mặc dù không thể tránh hoàn toàn xenoestrogen tổng hợp, nhưng có thể hạn chế tiếp xúc bằng cách tránh thuốc trừ sâu chứa xenoestrogen, chọn thực phẩm hữu cơ tự nhiên và tiêu thụ sản phẩm thịt không chứa hormone. Đồng thời, lựa chọn sản phẩm đóng gói bằng thép và thủy tinh thay vì nhựa khi có thể.

6.2 Sử dụng thuốc

Thuốc ức chế Aromatase được sử dụng trong quá trình điều trị ung thư vú. Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn quá trình tạo ra estrogen từ các tế bào mỡ. Các loại thuốc ức chế Aromatase bao gồm Anastrozole (Arimidex), Exemestane (Aromasin), và Letrozole (Femara).

Các chất chủ vận hormone giải phóng Gonadotropin (GnRH) cũng được sử dụng trong điều trị. Chúng ngăn chặn buồng trứng của bạn giải phóng nội tiết tố nữ.

Estrogen đóng vai trò quan trọng trong suốt quãng đời của phụ nữ, đóng góp vào việc duy trì vẻ đẹp và sức khỏe sinh lý. Khi mức estrogen giảm xuống hoặc tăng cao liên tục, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Do đó, việc thăm khám định kỳ tại các phòng mạch nội tiết giúp đảm bảo cơ thể có sự cân bằng nội tiết tố nữ, giữ cho sức khỏe tổng thể của phụ nữ.