Tìm hiểu về bướu đa nhân tuyến giáp

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

TTƯT. BSCKII TRẦN VĂN BÔNG

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Bướu đa nhân tuyến giáp có gây nguy hiểm hay không khi bệnh lý này thường có kích thước lớn, gây chèn ép các cơ quan như khí quản, thanh quản, thực quản. Do đó, người bệnh sẽ cảm thấy khó thở, khàn tiếng. Bài viết này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích về bướu đa nhân tuyến giáp?

1. Những điều cần biết về bướu đa nhân tuyến giáp

1.1 Bướu giáp đa nhân là gì?

Tuyến giáp nằm dưới cổ, phía trước. Nhằm sản xuất các hormone kiểm soát nhiều chức năng trong cơ thể. Khi một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp gia tăng về kích thước thì được gọi là bướu cổ. 

Bướu đa nhân tuyến giáp là tình trạng bướu cổ có nhiều nốt nhân. Nhân to có thể nhìn thấy rõ ràng hoặc phát hiện tình cơ khi siêu âm. Thường bướu giáp đa nhân liên quan đến nguy cơ ung thư tuyến giáp cao. Do đó bệnh nhân bị bướu giáp đa nhân, bác sĩ có thể chỉ định sàng lọc ung thư tuyến giáp. 

1.2 Bệnh đa nhân tuyến giáp thường gặp ở đối tượng nào? Phân loại đa nhân giáp

Bệnh đa nhân giáp thường gặp ở nữ giới nhiều hơn, nhất là độ tuổi trên 50 tuổi. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân, kích thước khối u, hay nghi ngờ ác tính hay không. Bác sĩ sẽ có hướng chỉ định điều trị bướu giáp. Phần lớn người bệnh đa nhân tuyến giáp lành tính không cần phải điều trị nhưng cần phải thăm khám định kỳ và theo dõi dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. 

Bướu giáp đa nhân có 2 loại là bướu giáp đa nhân độc và bướu giáp đa nhân không độc.

• Bướu giáp đa nhân không độc: Nhân giáp mọc lên trong 2 thùy không gây rối loạn sản xuất hormone mặc dù làm thay đổi cấu trúc của tuyến giáp.
• Bướu giáp đa nhân độc: Tăng sản xuất hormone gây cường chức năng tuyến giáp. 

2. Nguyên nhân gây u nang tuyến giáp đa nhân

Căn nguyên bệnh u tuyến giáp đa nhân hiện không rõ ràng. Nhưng bệnh có thể phát triển từ bướu giáp đơn thuần hoặc bướu giáp lan tỏa. Ngoài ra, nguy cơ xuất hiện nhân giáp cao ở những người bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto. Yếu tố gây ra u nang tuyến giáp đa nhân gồm có:

• Giới tính nữ
• Thiếu iod
• Độ tuổi trên 50 tuổi
• Tiền sử gia đình có người mắc các bệnh liên quan đến tuyến giáp

Các nốt trong bướu giáp được hình thành, và phát triển với tốc độ khác nhau. Cùng với các yếu tố gen, ăn uống, sử dụng thuốc trong nhiều năm.

Các nốt trong bướu giáp được hình thành và phát triển với tốc độ khác nhau, lại kết hợp với yếu tố thuốc, ăn uống, gen diễn ra trong nhiều năm vì vậy thường gặp các trường hợp bướu giáp đa nhân ở người tuổi trung niên.

3. Các triệu chứng u nang tuyến giáp đa nhân

Thông thường người bệnh bướu giáp đa nhân không có các triệu chứng. Ở giai đoạn đầu bướu giáp khó có thể nhìn thấy, phát hiện bằng mắt thường. Tuy nhiên, ở 1 số trường hợp, bướu giáp đa nhân thể hiện rõ 1 khối u ở phía trước cổ. Hoặc nếu tuyến giáp hoạt động quá mức hay hoạt động kém thì có thể dẫn đến suy giáp hoặc cường giáp. Bệnh nhân sẽ có biểu hiện:

• Suy giáp: Da khô, chuột rút, táo bón, khả năng chịu lạnh kém
• Cường giáp: Sụt cân, tay run, lo âu, đánh trống ngực, rối loạn giấc ngủ

Để chẩn đoán bệnh chính xác nhất, bạn có thể đến thăm khám với các bác sĩ có chuyên môn để được chỉ định xét nghiệm máu, định lượng hormone TSH, FT3, FT4 trong tuyến giáp. Siêu âm cũng là phương pháp tốt nhất để đánh giá kích thước tuyến giáp. Qua đó đánh giá chức năng hoạt động tuyến giáp và có phương pháp điều trị phù hợp. Trường hợp nghi ngờ ung thư tuyến giáp, bác sĩ chỉ định sinh thiết tuyến giáp. 

4. Chuẩn đoán bệnh đa nhân tuyến giáp như thế nào?

Để đánh giá tuyến giáp đa nhân cần phải trải qua nhiều bước giúp bạn tránh được những xét nghiệm xâm lấn hay phẫu thuật bất cứ khi nào. Việc tư vấn, siêu âm và FNA đều có thể được thực hiện trong một lần khám.

Bác sĩ nội tiết sẽ đánh giá ban đầu về nhân tuyến giáp mới được phát hiện. Thực hiện một số xét nghiệm chức năng tuyến giáp và siêu âm cổ để chuẩn đoán. Siêu âm là một công cụ có độ chính xác cao, giúp bạn dễ hình dung nhân tuyến giáp.

Phương pháp siêu âm không sử dụng bức xạ và không xâm lấn những vẫn đạt hiệu quả, giúp bạn quan sát được một cách tốt nhất hình ảnh của tuyến giáp và tất cả các nốt hiện có, cùng các hạch bạch huyết ở cổ. 

Để tránh điều trị quá mức, các nốt xuất hiện hoàn toàn màu đen bên trong có chứa nang hoặc chứa đầy chất lỏng thì nguy cơ ung thư là rất thấp. Và không phải nốt nang nào cũng cần sinh thiết. Bác sĩ sẽ xác định những nốt nào cần phải sinh thiết dựa trên kích thước của chúng và nghi ngờ mức độ trên siêu âm.

Có một số yếu tố khiến nốt sần bị nghi ngờ là ung thư tuyến giáp. Các nốt không có đường viền nhẵn hoặc có ít đốm trắng trên siêu âm, bác sĩ nghi ngờ ung thư tuyến giáp. Nếu nhân có vẻ đáng ngờ trên siêu âm và lớn hơn 1cm, thì cần làm sinh thiết tuyến giáp.

Sinh thiết tuyến giáp là dùng kim nhỏ chọc hút (FNA). Lấy một ít mẫu tế bào trong nhân tuyến giáp để xác định. Kết quả sinh thiết có thể là: lành tính, nghi ngờ về bệnh ác tính, ác tính, không xác định, không chuẩn đoán. (1)

5. Điều trị tuyến giáp đa nhân

Phương pháp điều trị tuyến giáp đa nhân tùy theo từng trường hợp mà người bệnh có phương án điều trị. Thậm chí một số trường hợp cần kết hợp cả 3 phương án:

• Phương pháp iod phóng xạ: Là phương pháp nhằm phá hủy 1 phần tuyến giáp. Người bệnh uống 1 lượng iod theo chỉ định, các tế bào tuyến giáp sẽ hấp thu iod. Tuyến giáp có thể sản xuất hormone trở lại nhưng cũng có những trường hợp suy giáp cần phải điều trị bằng việc bổ sung hormone. 
• Thuốc kháng giáp: Methimazole và Propylthiouracil là thuốc kháng giáp cần dùng trong 1 thời gian dài. Người bệnh khi sử dụng thuốc có thể gặp một số tác dụng phụ. Chẳng hạn như giảm bạch cầu hạt, viêm mạch, nhiễm độc gan…
• Phẫu thuật loại bỏ tuyến giáp: Phương pháp phẫu thuật thường chỉ định khi tế bào nhân tuyến giáp là ung thư, hoặc u nang nhân giáp kích thước lớn hơn 4cm. Trường hợp bướu nhân tiến triển thành ung thư thì cần phải phải loại bỏ. Với kỹ thuật cải tiến, ưu tiên bảo toàn cấu trúc tuyến giáp nên phẫu thuật cắt bán phần bộ phận này. Tùy vào mức độ nghiêm trọng mà bác sĩ sẽ cân nhắc loại bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp. 

Bệnh nhân sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp hoặc bệnh nhân suy giáp cần phải bổ sung hormone suốt đời. Phẫu thuật tuyến giáp tiềm ẩn một số rủi ro, bao gồm nguy cơ tổn thương tuyến cận giáp.

6. Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa

Thay đổi thói quen sinh hoạt cũng giúp bạn hạn chế được tiến triển của bướu giáp đa nhân. Người bệnh nên uống ít nhất 1,5 lít nước/ngày. Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm. Tập luyện thể dục, tập thiền, yoga hàng ngày để giảm căng thẳng. Dành thời gian cho bạn bè. Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ nếu có chỉ định. 

Đặc biệt trong chế độ ăn, người bệnh nên bổ sung iot 150 microgam mỗi ngày. Một số thực phẩm có chứa iot gồm cá nước mặn, động vật có vỏ, rong biển, sản phẩm làm từ đậu nành, rau chân vịt, rau cần…

Đa số bướu đa nhân là do thiếu iod. Do đó người bệnh có thể ngăn ngừa bằng các bổ sung iod vừa đủ. Thuốc bổ sung iod và các chất bổ sung khác thường không khuyến cáo sử dụng.

Để tránh các bệnh lý tuyến giáp, người bệnh cần phải xây dựng thực đơn khoa học mỗi ngày. Bổ sung đầy đủ 4 nhóm dinh dưỡng: Tinh bột, chất đạm, chất béo và vitamin. Kết hợp vận động và uống đủ nước mỗi ngày. Năng lượng cần bổ sung phải bằng hoặc nhiều hơn năng lượng tiêu hao mỗi ngày. Hạn chế ăn những thực phẩm không tốt cho sức khỏe. 

Việc thiết lập thực đơn ăn uống khoa học mỗi ngày sẽ giúp bạn điều chỉnh được chế độ dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Ngăn ngừa những thực phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe và duy trì được cân nặng ổn định đúng như mong muốn. Tránh được một số bệnh lý liên quan đến tiêu hóa.

7. Nguy cơ mắc bướu giáp đa nhân

Phụ nữ và nhóm người trên 45 tuổi, hay những người có tiền sử gia đình mắc bệnh lý tuyến giáp, khu vực thiếu iot thường dễ mắc nguy cơ bướu giáp đa nhân. Bướu giáp đa nhân có thể xuất hiện ngay từ khi sinh ra hoặc xảy ra bất kỳ lúc nào trong đời với bất kỳ ai. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bướu giáp đa nhân:

• Chế độ ăn uống thiếu iot
• Phụ nữ do ảnh hưởng của hormon giới tính nên cũng có nhiều nguy cơ bị bướu giáp đa nhân
• Độ tuổi sau 45
• Phụ nữ mang thai, hoặc thời kỳ mãn kinh có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến giáp 
• Tiền sử gia đình
• Tiếp xúc với tia bức xạ
• Một số loại thuốc như amiodarone, thuốc tâm thần lithium cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Bướu đa nhân là bệnh lý tuyến giáp phổ biến, thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới. Bướu giáp đa nhân là bệnh lý có thể điều trị được. Tuy nhiên người bệnh cần phải được thăm khám, chẩn đoán điều trị sớm để ngăn ngừa biến chứng xảy ra. 

8. Địa chỉ thăm khám bướu giáp đa nhân uy tín

Nếu bạn đang có các dấu hiệu hay nghi ngờ mắc các bệnh liên quan đến tuyến giáp, bạn có thể đăng ký khám tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát. Để được thăm khám các bệnh về tuyến giáp như: suy giáp, cường giáp, bướu giáp, viêm tuyến giáp… đến với Hồng Phát quá trình thăm khám diễn ra thuận lợi, chẩn đoán chính xác. Với đội ngũ chuyên gia bác sĩ giàu kinh nghiệm nhằm xác định các bệnh lý liên quan đến đa nhân tuyến giáp để bạn có phương pháp điều trị sớm và kịp thời. 

Khi bạn đăng ký thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát sẽ được trực tiếp TTƯT. BSCKII Trần Văn Bông – Nguyên Phó Trưởng khoa Phẫu thuật tuyến giáp tại Bệnh viện Nội tiết TW thăm khám sàng lọc tuyến giáp. Trang thiết bị đầy đủ, bao gồm hệ thống máy siêu âm, xét nghiệm để chẩn đoán, xác định tình trạng tuyến giáp. Liên hệ đến số hotline để được thăm khám và đặt lịch nhanh nhất.