Viêm gan B: Triệu chứng, nguyên nhân và cách chẩn đoán

Tư vấn chuyên môn Bài Viết

GS. TS. BS THÁI HỒNG QUANG

Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát

ĐẶT LỊCH HẸN XEM HỒ SƠ

Viêm gan B là một căn bệnh gan gây ra bởi virus HBV. Đây là một vấn đề sức khỏe cực kỳ quan trọng trên toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm. Hiểu rõ về dấu hiệu, nguyên nhân và cách chẩn đoán bệnh sẽ giúp người dân phòng tránh và điều trị kịp thời.

1. Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là một bệnh do virus gây ra ảnh hưởng đến sức khỏe của gan bạn. Nó gây ra viêm ở các mô gan của bạn, mà là ý nghĩa của “viêm gan”. Ban đầu, nó xuất hiện như một bệnh nhiễm trùng cấp tính thường kéo dài trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, nó có thể phát triển thành bệnh nhiễm trùng mãn tính không bao giờ khỏi.

Sự viêm kéo dài có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng cho gan theo thời gian. Nó có thể dẫn đến các vấn đề như xơ gan và suy gan. Như các bệnh gan mãn tính khác, nhiễm viêm gan B có thể gây ra các tổn thương này mà không hiển thị bất kỳ triệu chứng nào. Rất nhiều người không nhận ra họ bị nhiễm bệnh.

Phát hiện mắc Viêm Gan B, Bạn cần làm gì? (Nguồn: Báo Sức khoẻ & Đời sống – Ấn phẩm báo chí chuyên về sức khỏe trực thuộc Bộ Y tế Việt Nam)

2. Quá trình lây truyền của bệnh

Ở những khu vực có tỷ lệ lây lan cao, viêm gan B thường lan truyền từ mẹ sang con khi sinh (được gọi là lây truyền thời gian sinh) hoặc qua đường tiếp xúc với máu nhiễm bệnh, đặc biệt là từ trẻ em bị nhiễm bệnh sang trẻ em không nhiễm bệnh trong vòng 5 năm đầu đời. Sự phát triển của nhiễm trùng mãn tính thường diễn ra ở trẻ sơ sinh bị nhiễm từ mẹ hoặc trước 5 tuổi.

Viêm gan B cũng có thể lây lan qua vết thương từ kim tiêm, xăm mình, đeo khuyên và tiếp xúc với máu và chất lỏng cơ thể nhiễm bệnh, bao gồm cả nước bọt và dịch kinh nguyệt, âm đạo và tinh dịch. Vi rút cũng có thể lan truyền thông qua việc sử dụng lại kim tiêm và ống tiêm bị ô nhiễm hoặc các vật sắc nhọn trong cơ sở chăm sóc sức khỏe, trong cộng đồng hoặc giữa những người sử dụng chung kim tiêm. Việc lây truyền qua đường tình dục phổ biến hơn ở những người chưa được tiêm vắc xin và có nhiều đối tác tình dục.

Nhiễm viêm gan B ở tuổi trưởng thành dẫn đến viêm gan mãn tính ở ít hơn 5% trường hợp, trong khi nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dẫn đến viêm gan mãn tính ở khoảng 95% trường hợp. Điều này là lý do để tăng cường và ưu tiên tiêm vắc xin cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Virus viêm gan B có thể tồn tại ngoài cơ thể ít nhất 7 ngày. Trong khoảng thời gian này, virus vẫn có thể gây nhiễm trùng nếu tiếp xúc với cơ thể của người không được bảo vệ bằng vắc xin. Thời gian ủ bệnh của virus viêm gan B dao động từ 30 đến 180 ngày. Virus có thể được phát hiện trong vòng 30 đến 60 ngày sau khi nhiễm bệnh và có thể tiếp tục tồn tại và gây ra viêm gan B mãn tính, đặc biệt khi lây truyền ở trẻ nhỏ hoặc trẻ em. (1)

3. Triệu chứng điển hình của bệnh

Các biểu hiện của viêm gan B cấp tính có thể thay đổi từ nhẹ đến nghiêm trọng. Thường xuất hiện khoảng từ 1 đến 4 tháng sau khi nhiễm bệnh, mặc dù một số người có thể cảm nhận chúng sớm nhất là sau hai tuần sau khi nhiễm bệnh. Có trường hợp, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, không có triệu chứng nào được thấy.

Các biểu hiện và triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau bụng
• Nước tiểu có màu đậm
• Sốt
• Đau khớp
• Mất cảm giác ngon miệng
• Buồn nôn và nôn mửa
• Sự mệt mỏi và yếu đuối
• Vàng da và lòng trắng mắt có màu vàng

4. Phân loại bệnh

Nhiễm virus viêm gan B có thể tồn tại trong thời gian ngắn, được gọi là cấp tính, hoặc có thể kéo dài, được gọi là mãn tính.

4.1 Nhiễm viêm gan B cấp tính

Thường kéo dài dưới sáu tháng. Hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể loại bỏ virus viêm gan B cấp tính và bạn có thể phục hồi hoàn toàn trong vài tháng. Phần lớn người mắc bệnh viêm gan B khi trưởng thành thường bị nhiễm trùng cấp tính nhưng có thể phát triển thành nhiễm trùng mãn tính.

4.2 Nhiễm viêm gan B mãn tính

Thường kéo dài sáu tháng hoặc lâu hơn. Nó kéo dài vì hệ thống miễn dịch không thể loại bỏ nhiễm trùng. Nhiễm viêm gan B mãn tính có thể kéo dài suốt đời và gây ra các vấn đề nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan. Một số người mắc viêm gan B mãn tính có thể không có triệu chứng, trong khi một số khác có thể mắc phải mệt mỏi liên tục và các triệu chứng nhẹ của bệnh viêm gan cấp tính.

Nguy cơ nhiễm trùng viêm gan B mãn tính tăng cao đối với những người mắc bệnh ở tuổi trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh hoặc trẻ em dưới 5 tuổi. Nhiễm trùng mãn tính có thể không được phát hiện trong nhiều thập kỷ cho đến khi một người bị các vấn đề gan nặng.

5. Chẩn đoán viêm gan B

Nếu bác sĩ đưa ra đánh giá rằng bạn có khả năng mắc bệnh này, họ sẽ tiến hành kiểm tra toàn diện sức khỏe của bạn. Bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng gan của bạn, xem liệu có dấu hiệu viêm gan không. Nếu bạn có các dấu hiệu của viêm gan B và các chỉ số men gan cao, bạn sẽ được yêu cầu thực hiện các xét nghiệm sau:

Kiểm tra kháng nguyên bề mặt và kháng thể viêm gan B (HBsAg). Kháng nguyên là một loại protein có trong virus viêm gan B. Kháng thể là các protein được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch của cơ thể. Sau khi tiếp xúc, kháng nguyên thường xuất hiện trong máu từ 1 đến 10 tuần. Nếu bạn hồi phục, chúng sẽ biến mất sau khoảng 4 đến 6 tháng. Nếu chúng vẫn còn tồn tại sau 6 tháng, điều này có thể chỉ ra tình trạng mãn tính của bệnh.

Xác định có kháng thể bề mặt viêm gan B (anti-HBs) hay không. Các kháng thể này thường xuất hiện sau khi HBsAg biến mất và giúp cơ thể phòng chống lại viêm gan B trong tương lai.

Trong trường hợp bệnh trở nên mãn tính, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện sinh thiết gan để đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Bạn cũng có thể được thực hiện siêu âm gan để đánh giá tổn thương của gan.

6. Viêm gan B có thể phòng ngừa được không?

Phương pháp hàng đầu để ngăn ngừa viêm gan B là tiêm vắc-xin viêm gan B.

Bạn cũng có thể giảm nguy cơ nhiễm viêm gan B bằng cách:

• Tránh sử dụng chung kim tiêm hoặc nguyên liệu làm thuốc khác.
• Đeo găng tay khi tiếp xúc với máu hoặc vết thương hở của người khác.
• Đảm bảo nghệ sĩ xăm hoặc thợ xỏ khuyên của bạn sử dụng dụng cụ vô trùng.
• Không chia sẻ vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu hoặc bấm móng tay.
• Quan hệ tình dục bằng biện pháp an toàn, tránh lây nhiễm qua đường tình dục.

Nếu bạn tin rằng đã tiếp xúc với vi rút viêm gan B, hãy đến gặp bác sĩ hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn ngay lập tức. Họ có thể tiêm cho bạn một liều vắc-xin viêm gan B để ngăn ngừa nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, họ cũng có thể cung cấp cho bạn globulin miễn dịch viêm gan B (HBIG). Việc tiêm vắc-xin và HBIG (nếu cần) càng sớm càng tốt sau khi tiếp xúc với vi rút. Tốt nhất là bạn có thể nhận được chúng trong vòng 24 giờ.

7. Biến chứng của viêm gan B

Mặc dù hầu hết những người mắc bệnh viêm gan B mãn tính không cảm thấy ốm hoặc thậm chí không biết mình mắc bệnh cho đến khi bệnh ở giai đoạn cuối, một số người vẫn có những biến chứng nghiêm trọng. Biến chứng viêm gan B mãn tính có thể gây ra:

• Xơ gan: Điều này làm cho gan khó thực hiện công việc và cuối cùng có thể dẫn đến suy gan.
• Ung thư gan: Nếu bạn mắc viêm gan B mãn tính, bác sĩ có thể khuyên bạn nên thực hiện siêu âm để kiểm tra có dấu hiệu nào của ung thư gan hay không.
• Suy gan: Đây là khi gan của bạn không còn khả năng thực hiện chức năng của nó. Điều này còn được gọi là bệnh gan “giai đoạn cuối”. Điều này chỉ xảy ra trong trường hợp viêm gan B mãn tính nghiêm trọng.
• Bệnh thận: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc xơ gan do viêm gan B có nguy cơ cao mắc một số loại bệnh thận nhất định.
• Vấn đề về mạch máu: Các vấn đề này bao gồm viêm mạch máu.

Viêm gan B là loại bệnh gan thường gặp và phổ biến trên thế giới. Tiêm vắc-xin đầy đủ và tránh tiếp xúc gần với mầm bệnh là cách phòng tránh bệnh an toàn nhất. Hãy đi khám bệnh định kỳ để kiểm soát mần bệnh tốt nhất. Hãy liên hệ đến Bệnh viện Đa khoa Hồng Phát đặt lịch khám để được tầm soát bệnh một cách tốt nhất.